Apandisit, karnın sağ alt tarafında ve parmak şeklindeki bir kese olan apandisin iltihaplanması ya da iltihap yapabilecek dışkı gibi maddeler ile dolmasıdır.
Apandisit, sağ alt karnınızda ağrıya neden olur. Ancak çoğu insanda ağrı göbek çevresinde başlar ve sonra hareket eder. Enflamasyon (iltihaplanma) kötüleştikçe apandisit ağrısı tipik olarak artar ve sonunda şiddetli hale gelir.
Herkes bu durumu geçirebilse de çoğunlukla 10 ile 30 yaş arasındaki kişilerde görülür. Standart tedavi apandisin cerrahi olarak çıkarılmasıdır.
Semptomlar
Apandisit belirtileri ve semptomları şunları içerebilir:
- Alt karın bölgesinin sağ tarafında başlayan ani ağrı,
- Göbek çevresinde başlayan ve sıklıkla sağ alt karnınıza kayan ani ağrı,
- Öksürürseniz, yürürseniz veya başka sarsıcı hareketler yaparsanız kötüleşen ağrı,
- Mide bulantısı ve kusma,
- İştah kaybı,
- Hastalık ilerledikçe kötüleşebilecek düşük dereceli ateş,
- Kabızlık veya ishal,
- Karın şişkinliği,
- Şişkinlik
Ağrınızın bulunduğu yer, yaşınıza ve apandisinizin konumuna bağlı olarak değişebilir. Hamileyken, hamilelik sırasında apandisiniz daha yüksek konumda olduğu için ağrı üst karnınızdan geliyor gibi görünebilir.
Nedenleri
Apandisitin olası nedeni enfeksiyonla sonuçlanan apandisin astarındaki tıkanıklıktır. Bakteriler hızla çoğalarak apandisin iltihaplanmasına, şişmesine ve bu bölgenin iltihapla dolmasına neden olur. Derhal tedavi edilmezse, apandis parçalanabilir.
Komplikasyonlar
Apandisit, aşağıdakiler gibi ciddi komplikasyonlara neden olabilir:
Parçalanmış bir apandis ya da yırtılma enfeksiyonu karnınıza (peritonit) doğru yayar. Hayati tehlike arz eden bu durum, apandisin çıkarılması ve karın boşluğunuzun temizlenmesi suretiyle acil ameliyat gerektirebilir.
Karında oluşan bir irin cebi. Apendiksiniz patlarsa, bir enfeksiyon cebi (apse) geliştirebilirsiniz. Çoğu durumda, bir cerrah abdominal duvarınızdan apseye bir tüp yerleştirerek apse boşaltılır.
Enfeksiyon temizlendiğinde, apandisiti çıkarmak için ameliyat olacaksınız. Bazı durumlarda apse boşaltılır ve apandis hemen çıkarılır.
Nasıl Teşhis Edilir?
Apandisit teşhisi zor olabilir. Semptomlar genellikle belirsiz olabilmektedir veya safra kesesi sorunları, mesane/idrar yolu enfeksiyonu, Crohn hastalığı, gastrit, böbrek taşları, bağırsak enfeksiyonu ve yumurtalık sorunları gibi diğer hastalıklarınkilere benzer durumları içerebilir.
Bu testler apandisit teşhisine yardımcı olabilir:
- Enflamasyon aramak için karnınızın muayenesi
- İdrar yolu enfeksiyonunu dışlamak için idrar testi
- Rektal muayene
- Vücudunuzun enfeksiyonla mücadele edip etmediğini görmek için kan testi
- CT taramaları
- Ultrason
Hamilelik Sırasında Belirtileri
Birçok apandisit semptomu, hamileliğin rahatsızlıklarına benzer. Bunlar mide krampları, bulantı ve kusmayı içerir.
Bununla birlikte, hamile kadınlar her zaman klasik apandisit semptomlarına sahip olmayabilir, özellikle de hamileliğin sonlarında. Büyüyen rahim, hamilelik sırasında apandisi daha yükseğe iter. Bu, karnın sağ alt tarafı yerine üst karın bölgesinde ağrı olabileceği anlamına gelir.
Apandisitli hamile kadınların mide ekşimesi, gaz veya değişen kabızlık ve ishal atakları yaşama olasılığı daha yüksektir.
Kasık ağrıları ile ilgili buradaki makalemize göz atabilirsiniz.
Apandisit nasıl tedavi edilir?
Apandist muayenelerinde genellikle, fiziki muayene önce yapılır ve belirtiler ile ilgili sorular sorulur. Apandisitin olup olmadığını belirlemelerine yardımcı olmak için bazı testler de yapılır. Bu testler, şunları içerebilir:
- Enfeksiyon belirtilerini aramak için kan testleri
- İYE veya böbrek taşı belirtilerini kontrol etmek için idrar testleri
- Apandisin iltihaplı olup olmadığını görmek için bir abdominal ultrason veya BT taraması
Doktorunuz size apandisit teşhisi koyarsa, acil ameliyata ihtiyacınız olup olmadığına o zaman karar verecektir. Ameliyattan önce antibiyotik alırsınız. İlaçlar, ameliyat sonrası bir enfeksiyonun gelişmesini önlemeye yardımcı olacaktır.
Cerrahınız daha sonra apandisinizi çıkarmak için ameliyat yapacaktır. Buna apendektomi denir. Cerrahınız açık apendektomi veya laparoskopik apendektomi yapabilir. Bu, apandisitinizin ciddiyetine bağlıdır. Basit bir cerrahi operasyondur, kısa süre içerisinde kontrollü normal hayatınıza dönebilirsiniz.
Ameliyattan Sonra
Ameliyattan sonra doktorunuz ağrınız kontrol altına alınana ve sıvı tüketebilinceye kadar hastanede kalmanızı isteyebilir.
Bir apse geliştirdiyseniz veya bir komplikasyon ortaya çıkarsa, doktorunuz bir veya iki gün daha antibiyotik kullanmanızı isteyebilir. Sorunların ortaya çıkması mümkün olsa da çoğu insanın herhangi bir komplikasyon olmaksızın tamamen iyileştiğini söyleyebiliriz.
Risk Faktörleri ve Önleme
Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Diyabet ve Sindirim ve Böbrek Hastalıkları Enstitüsü’ne göre apandisit, ameliyata yol açan karın ağrısının en yaygın nedenidir.
Bu durum hayatınızın belli bölümünde karşılaşabileceğiniz rahatsızlıklardandır, bu yüzden önlemek yerine risklerini azaltabilirsiniz. Lif açısından zengin bir diyetiniz varsa apandisit riski daha azdır. Bol miktarda taze meyve ve sebze içeren sağlıklı bir diyet yiyerek lif alımınızı artırabilirsiniz. Lif içeriği özellikle yüksek olan yiyecekler şunları içerir:
- Ahududu
- Elma
- Armut
- Enginar
- Yeşil bezelye
- Brokoli
- Mercimek
- Kara fasulye
- Kepek gevreği
- Arpa
- Yulaf ezmesi
- Tam buğday spagetti
Sağlığınıza genel olarak dikkat ettiğinizde bu tarz dıurumlar ile kolay kolay karşılaşmazsınız, o yüzden her daim sağlıklı yaşam sağlıklı gelecek demek…
