Doğal yollarla çocuk sahibi olamayan çiftler, yardımcı doğum tedavilerine başvururlar. Çoğu zaman tüp bebek tedavisi tercih edilir, ancak bazı çiftler için tüp bebek tedavisinden önce aşılama yöntemi denenebilir. Bu yöntem daha az maliyetli ve daha kolay bir yöntem olması nedeniyle tüp bebek tedavisinden önce denenebilir.
Aşılama Tedavisi Nedir?
Aşılama tedavisi, spermin dış ortamda bazı işlemlerden geçirilip rahim içine transfer edilmesi işlemidir. Döllenme (embriyo oluşumu), fallop tüplerinde doğal olarak gelişir. Çoğu zaman erkek infertilitesinin (kısırlık) neden olduğu çocuk sahibi olamama probleminin tedavisinde kullanılır.
Aşılama, gebeliğe engel olabilecek erkek ve kadın kaynaklı sorunların tedavisi için kullanılan bir yardımcı doğum tedavisi yöntemidir. Aşılamada, erkekten alınan sperm örnekleri bazı işlemlerden geçerek gebeliğin oluşumuna imkan verecek şekilde ayrıştırılır. Ayrıştırılmış sperm, hareketlilik ve sayı bakımından maksimum verimi alabilecek olanlardır. Bu sayede gebelik oluşumu şansı artırılır. Diğer yandan kadın için, aşılama öncesi uygulanan hormon tedavileri, sperm ve yumurtanın birleşme olasılığını yükseltir.
Diğer yardımcı doğum tedavilerine oranla aşılama yöntemi oldukça doğal kabul edilebilir. Aşılama yönteminde istenilen şey, buluşamayan sperm ve yumurta hücrelerinin karşılaşmasını sağlamaktır. Tedavide yapılan şey, hormon ilaçları ile kadının daha sağlıklı ve birden fazla yumurta üretmesini sağlamak ve erkeğin spermlerinin, bir kateter yardımıyla rahim içine transfer edilmesidir.
Aşılama yönteminin tüp bebek tedavisinden farkı, aşılamada döllenmenin vücut içerisinde, doğal olarak gelişmesidir. Tüp bebek tedavisinde dış ortamda yapılan döllenme burada kadının kendi vücudunda, kendiliğinden gerçekleşir. Diğer yandan tüp bebek tedavisinden daha kolay ve daha az masraflıdır. Ek olarak tüp bebek tedavisine göre başarı oranı düşüktür.
Aşılama Yöntemi Evreleri Nelerdir?
Aşılama yöntemi, çoğu zaman zahmetsizdir. Standart bir aşılama prosedürü birbiri ardına takip eden 5 aşamadan oluşur. Aşılama yönteminin evreleri şu şekildedir:
- Uyarıcı hormon tedavisi
- Yumurta çatlatma iğnesi
- Spermlerin toplanması
- Sperm yıkama
- Spermin rahim içine transferi
Uyarıcı Hormon Tedavisi
Aşılama yönteminin ilk evresi genellikle uyarıcı hormon tedavisidir. Aşılama yönteminde istenilen temel şey, gebelik şansını yükseltmektir. Bu nedenle yumurta kalitesi ve sayısının artırılması gerekir. Sağlıklı bir kadında her ay başı bir yumurta hücresi oluşur ve dışarı atılır. Döllenme şansını artırmak için, üretilen yumurta sayısının fazla olması beklenir. Yumurta sayısı en fazla 3 olmalıdır. Ve bunun için hormon ilaçları kullanılır. Bu ilaçlar, hap ya da iğne şeklinde verilebilir. Hormon ilaçlarından 4-5 gün sonra, folikül gelişimi izlenir. Eğer uygun büyüklüğe geldiyse çatlatma iğnesi yapılır.
Yumurta Çatlatma İğnesi
Folikül gelişimi takibi, uyarıcı hormon tedavisinden 4 ya da 5 gün sonra yapılır. İstenilen sayıda folikül üretilip üretilmediği bu aşamada kontrol edilir. 2. evrede, eğer folikül gelişimi tamamlandıysa, çatlatma iğnesi yapılır. Bu sayede yumurtlama zamanı tam olarak bilinir. Yumurtlama iğnesinden bir süre sonra, yumurta hücresi yumurtalıktan ayrılıp döllenmenin gerçekleştiği fallop tüplerine doğru hareket eder.
Spermlerin Toplanması
Yumurta çatlatma iğnesinden 36 saat sonra, yumurta hücresi fallop tüplerine ilerler. 3. evrede döllenmenin istenildiği gibi gerçekleşmesi için baba adayından sperm örneği alınır. Spermlerin toplanması daha önce yapılabileceği gibi genellikle, aşılama tedavisinin yapılacağı gün toplanır.
Sperm Yıkama
Sperm yıkama, sperm örneklerinin santrifüj ile hareketli ve sağlıklı kısmının ayrıştırılması işlemidir. Bu aşamada toplanan spermler bir tüpe konulur ve bazı işlemlere maruz bırakılır. Kaliteli spermler geriye kalan doku ve kalitesiz spermlerden ayrıştırılır ve bir enjektöre alınır.
Spermin Rahim İçine Transferi
Aşılama yönteminin son evresinde baba adayından alınan ve işlemlerden geçirilen sperm, anne adayına transfer edilir. Transfer işlemi 1-2 dakika sürer ve sıradan bir jinekolojik muayeneden farksızdır. Toplanan sperm ince bir kateter yardımıyla rahim içine transfer edilir. Bu aşamada kateter kullanılması spermlerin, tüplere ulaşmasını büyük ölçüde kolaylaştırır.
Aşılama Hangi Durumlarda Yapılır?
Aşılama (inseminasyon) belirli durumlar için tercih edilebilecek bir tedavi yöntemidir. Genellikle erkek infertilitisi (kısırlık) durumlarında tercih edilir. Bunun yanında kadın ve erkek ile ilgili olabilecek bazı cinsel ya da jinekolojik problemlerin varlığı, aşılamanın uygulanmasını gerektirebilir. Aşılama şu durumlarda yapılır:
- Cinsel ilişkiye girmeyi engelleyecek ereksiyon ya da rahme giriş ile ilgili durumlar,
- Yumurtlama problemleri,
- Rahim ağzı problemleri,
- Sperm sayısında hafif derecede bozukluk,
- Endometriozisin erken safhaları,
- Açıklanamayan kısırlık.
Aşılama daha çok nedeni bilinmeyen kısırlık durumlarında tercih edilir. Tüp bebek tedavisinden önce daha az zahmetli bir uygulama olması, uygun kişiler için tercih edilebilir kılar. Bununla beraber bazı durumlarda, örneğin erkeğin sperm sayısının düşük olması gibi, aşılama yöntemi tercih edilmez.
Aşılamanın Tutması İçin Yapılması Gerekenler
IVF’den farklı olarak aşılama, döllenmenin kendiliğinden olmasını bekler. Rahim içindeki sperm, fallop tüplerine ilerlemeli ve yumurta döllenmelidir. Bu nedenle aşılama sonrası, transfer edilen spermlerin tüplere ilerlemesini kolaylaştırmak için, 15-20 dk kadar istirahat önerilir.
Aşılamanın tutması için yapılması gereken şeylerden bir tanesi, gün aşırı cinsel birlikteliktir. Çoğu doktor, aşılama sonrası cinsel birleşmenin, sonuçlara olumlu katkıda bulunduğunu söyler. Burada sperm sayısının fazla olması gebelik şansını artırır. Aşılama ile hamile kalan kadınlar tıpkı diğer gebeliklerde olduğu gibi sigara ve alkolden uzak durmalı, radyasyondan kaçınmalıdır. Sağlıklı bir gebelik için kilo kontrol altında tutulmalıdır. Tüm bunlar dışında, sağlıklı bir hayat ve aşılamanın tutması için yapılması gerekenler şunlardır:
- Sigaradan uzak durma
- Egzersiz
- Sağlıklı beslenme
- Stresten kaçınmak
- Gün aşırı cinsel ilişki
- Ağır işlerden uzak durulmalı
Annelik Yolunda ekibi olarak, kendinize dikkat etmenizi temenni eder, mutlu günler dileriz!
Kaynaklar:
- https://indianexpress.com/article/lifestyle/life-style/what-couples-taking-ivf-treatment-need-to-know-about-taking-the-covid-vaccines-7332644/
- https://ivf-opinions.com/
Görsel Kaynak: https://www.pexels.com/tr-tr/fotograf/ask-sevimli-cocuk-bebek-13707061/
