Günümüzde doğurganlık sorunları ailelerde temel sorunlar arasında yer almakta ve bazen zararlı sosyal sorunlara yol açmaktadır. Yapılan araştırmalar infertil erkeklerin %15’inde azospermi olduğunu, yani menide hiç sperm bulunmadığını göstermiştir. Azospermi testis kanseri gibi ciddi hastalıklara neden olabilse de cerrahi ve ilaçla tedavi edilebilir. Annelik Yolunda ekibi olarak bugün bu makalede azospermiyi ve kısır erkeklerde bu durumun nasıl tedavi edebileceğini ele aldık.
Azospermi Nedir?
Sperm yokluğu veya sıfır sperm sayısı olarak da bilinen azospermi, bir erkeğin semen analizinde hiç sperm bulunmadığı bir doğurganlık bozukluğudur. Hormonal problemler, genetik bozukluklar, sağlıksız yaşam tarzı, yaşlanma, vazektomi, sperm taşıma sisteminin zarar görmesi, kronik enfeksiyon hastalıkları, travma nedeniyle epididimde tıkanıklık gibi farklı faktörler azospermiye neden olabilir. Genel olarak sperm yokluğunun iki türü vardır; Obstrüktif Azospermi (OA) ve Obstrüktif Olmayan Azospermi (NOA). Çeşitli tedavi yöntemleri ile hem OA hem de NOA tiplerinin semptomlarını ortadan kaldırılabilir.
Obstrüktif Azospermi (OA)
Obstrüktif azospermi, üreme yolundaki tıkanıklık nedeniyle sperm meniye giremediğinde, obstrüktif olmayan azospermi ise öncelikle hormonal problemler veya sperm büyümesinde anormallikler olduğunda ortaya çıkar. Obstrüktif Azospermi (OA) Posttestiküler azospermi olarak da bilinen bu tip azospermi, doğumsal anomaliler, üreme sisteminin enfeksiyon veya iltihaplanması, önceki travma veya yaralanma ve retrograd boşalma (meni geriye doğru hareket eder ve mesaneye girer) nedeniyle ortaya çıkabilir. Genellikle obstrüktif azosperminin canlı bir semptomu yoktur, ancak boşalma sırasında ağrı hissederseniz, semen analizi yapsanız iyi olur.
Obstrüktif Olmayan Azospermi (NOA)
Obstrüktif olmayan azospermi, varikosel, hormonal dengesizlik, genetik veya kromozomal anormallikler, ilaçların veya hormon takviyelerinin yan etkileri, testis hasarı, radyasyon ve toksin maruziyeti, kemoterapi vb. gibi farklı problemler nedeniyle ortaya çıkabilir. Ayrıca hipotalamusta hasar veya hipofiz bezi bu tip azospermiye neden olabilir. Obstrüktif olmayan azospermiyi teşhis etmek için kan ve semen örneği incelenerek doğurganlık geçmişi, önceki yıllarda üreme yollarında yapılan ameliyatlar, uyuşturucu veya alkol bağımlılığı geçmişi detaylıca incelenir.
Azosperminin Nedenleri
Sperm eksikliğine genellikle üç ana neden sebep olmaktadır. Bunları kısaca özetleyecek olursak:
- Pretestiküler nedenler (hormon ve bezlerle ilgili bozukluklar): Hipotiroidizm, prolaktin hormonu artışı veya testosteron enjeksiyonu nedeniyle hipofiz bezi FSH hormonu salgılamıyorsa testislerin ürettiği sperm sayısı azalacaktır ve nihayetinde kişi azospermiden muzdarip olacaktır. Genellikle bu durumlarda doktor FSH hormonu enjekte ederek sperm üretimini arttırır.
- Testis nedenleri (testisler ve sperm üretim süreci ile ilgili bozukluklar): İdrar yolu enfeksiyonu, radyoterapi, kemoterapi, bazı ilaçlar, testis yaralanması veya kriptorşidizm gibi bazı faktörler sperm üretimini durdurabilir ve sıfır sperm sayısına neden olabilir.
- Testis sonrası nedenler (vas deferens tıkanıklığı): Testislerde üretilen sperm, epididim adı verilen bir tüpten geçtikten sonra vas deferens ve boşalma kanalına girer. Bu yollardan herhangi biri sırasında tıkanıklık azospermiye neden olur.
Azosperminin Belirtileri
Genellikle sperm eksikliği tanısı semen analizi ile konulur. Bununla birlikte, aşağıdaki belirtilerden herhangi birine sahipseniz, bir üroloğu ziyaret etmelisiniz.
- Testis olmaması
- Bir yıl korunmasız birliktelik ile denedikten sonra çocuk sahibi olamamak
- Vücut yağında, vücut kıllarında ve meme dokusunda artış
- Penisten berrak, sulu veya beyaz akıntıların salgılanması
- Testislerin şişmesi veya solucan torbasına benzeyen skrotumun topaklanması (varikosel)
- Küçük veya yumuşak testislere sahip olmak
- Skrotumda (varikosel) geniş, bükülmüş veya belirgin damarların olması.
Azospermi Tedavisine Nasıl Hazırlanılır?
Sperm eksikliği tedavisinin etkilerini en üst düzeye çıkarmak için aşağıdaki ipuçlarını dikkate almanız önerilir:
- Alkol almaktan kaçının çünkü sperm sayısını ve hareketliliğini azaltabilir
- Sigara içmeyi bırakmalısınız; sigara içmek sperm sayısını ve hareketliliğini azaltabilir ve DNA anormalliklerini artırabilir
- Testisleri vücuda yakın tuttukları ve vücut ısısı sperm konsantrasyonunu düşürdüğü için uzun süre dar iç çamaşırı ve pantolon giymeyin
- Tedaviden önce sıcak duş almayın.
- Uzun süre jakuziler ve saunalar kullanmak testisleri ısıtabilir ve sperm üretimini etkileyebilir.
Tüp bebek öncesi hazırlık yazısı için tıklayınız!
Azospermi Tedavisi
Sperm eksikliği için doğal bir çare yoktur, bu nedenle tıbbi veya cerrahi olarak tedavi edilmelidir. Yine de öncelikle kandaki FSH hormonu düzeyi ölçülerek, meni örneğine bakılarak ve testislerin boyutuna bakılarak hastalık teşhis edilmelidir. Neyse ki günümüzde azospermi için bazı tedavi yöntemleri ve ilaçlar var ama önce türünü belirlemek gerekiyor; obstrüktif ve obstrüktif olmayan. Testislerin boyutu küçük ve FSH hormonu seviyesi yüksek ise kişide obstrüktif olmayan azospermi olması muhtemeldir. Boşalma sırasında ağrı oluyorsa muhtemelen obstrüktif azospermidir.
Burada sizler için derlediğimiz tüm bilgiler tedavi önerisi olmamakla birlikte tamamen bilgilendirme amaçlı olarak kaleme alınmıştır. Yukarıda belirtilen bulgulardan ve bilgilerden hareketle siz de ya da eşinizde bu tarz bie durum varsa en yakın zamanda doktorunuza danışmalısınız. Size ve eşinize mutlu, sağlıklı bir süreç diliyoruz 😀
Kaynaklar:
