Aynı zamanda askorbik asit olarak da bilinen C vitamini, insan vücudunun, kan damarları, kıkırdakları, kasları ve kemiklerde bulunan kollajen proteinini oluşturmak için ihtiyaç duyduğu bir vitamin türüdür. C vitamini dokuların oluşturulmasının yanı sıra vücudunun çeşitli yaralanmalardan sonra iyileşme süreci için büyük bir öneme sahiptir. Askorbik asit bir monosakkarit türüdür ve hemen hemen bütün canlı dokularında bulunur.
C vitamini, serbest radikaller olarak adlandırılan zararlı moleküllerin yanı sıra toksik kimyasallar ve sigara dumanı gibi kirleticilerden kaynaklanan hasara karşı vücudu koruyabilen önemli antioksidanlardan biridir. Normal diyetle düzenli ve yeterli C vitamini alınması vücutta kanser, kalp hastalığı ve artrit gibi sağlık sorunlarının gelişmesini önlemeye yardımcı olur.
Fazla C vitamini normal şartlar altında vücuttan doğrudan atılır ve depolanmaz. Bu nedenle normal şartlarda vücutta aşırı doz C vitamini birikmesi konusunda endişelenmeye gerek yoktur. Ancak her şart altında vücuda bir anda yüksek dozlarda C vitamini yüklenmesinden kaynaklanacak mide yanması, mide bulantısı, baş ağrısı, mide krampları ve diyare gibi olumsuz etkilerden kaçınmak için günde 2.000 miligramlık güvenli üst sınırı aşmamaya dikkat edin. Bu güvenli üst sınırın aşılması aynı zamanda böbrek taşı riskini artırabilir.
C vitamini hangi besinlerde bulunur?
C vitamini kaynakları; çoğunlukla sebze ve meyvelerdir. Bunlar, ülkemizde her mevsim bulunan yiyeceklerdir.
C vitaminin bulunduğu besinler:
En çok, maydanoz, şalgam yaprağı, asma yaprağı, yeşil biber, kara lahana, karnabahar, ıspanak, çilek, portakal, limon, greyfurt, mandalina, şeftali, domates, taze fasulye ve patateste bulunur. 1 günde yediğiniz 2 adet portakalla gereksiniminizi rahatlıkla karşılayabilirsiniz.
Gebelik döneminde ne kadar C vitamini alınmalı?
Gebelik döneminde bir kadın günlük olarak 80-85 mg civarında C vitamini almalıdır. Örneğin 1 kase çilekte 94 mg C, 1 bardak portakal suyunda 82 mg, 1 adet kivide 74 mg, 1 orta boy kırmızı biberde 57 mg C vitamini bulunur. Tavsiye edilenden çok fazla C vitamini alındığında ishal ve midede kramplar görülebilir.
C vitamininin faydaları nelerdir?
- Kronik hastalıklara karşı korur
- Yüksek tansiyonu düşürür
- Kalp hastalıklarına karşı koruyucudur
- Demir eksikliğini önler
- Beyaz kan hücrelerinin işlevini arttırır
- Hafızayı güçlendirir
- Doku onarımına katkıda bulunur
- Kolesterolü düşürür ve dengeler
- Katarak riskini düşürür ve göz sağlığına katkıda bulunur
- Fiziksel aktiviteye ve soğuk havalara karşı koruma sağlar
- Deniz tutması semptomlarını hafifletir
- Fiziksel aktivitelere ve soğuk havalara karşı koruma sağlar
C vitamini eksikliği neden olur?
C vitamini içeren besinlerin yeterli miktarda tüketilmemesi, C vitamini eksikliğine neden olabilir. Özellikle dengesiz beslenen, şiddetli akıl hastalığı bulunan, alkol ve sigara kullanan kişiler ve diyalize giren hastalarda C vitamin eksikliği görülebilir.
C vitamini eksikliği belirtileri
- Keratoz pilarisi (tavuk derisi görünümü)
- Tirbuşon şeklindeki saç yapısı
- Saç köklerinde küçük kırmızı lekeler
- Kaşık şeklindeki tırnak yapısı, ince ve kırılgan tırnaklar
- Kuru ve zarar görmüş bir cilt
- Kolay morarma, deri altında küçük mor halkalar
- Yaraların yavaş bir şekilde iyileşmesi
- Eklemlerde ağrı ve şişme
- Güçsüz ve zayıf kemikler
- Zayıf bağışıklık sistemi
- Hastalıklara kolay yakalanma
- Yorgunluk ve huzursuzluk
- Kötü ruh hali
- Açıklanamayan kilo kaybı
C vitamini eksikliği tedavisi
C vitamini takviyesi: Doktorunuzun reçete edeceği bir C vitamini takviyesi kullanabilirsiniz. Ya da yine doktorunuza danışarak reçetesiz takviyelerden de alabilirsiniz.
C vitamininden zengin beslenme: C vitamini açısından zengin besinleri daha fazla tüketebilirsiniz. Ayrıca bu konuda bir diyetisyenden de yardım isteyebilirsiniz.
C vitamini iğneleri: C vitamini eksikliğinin şiddetli olduğu durumlarda C vitamini iğneleri de kullanılabilir.
C vitamini takviyesi kullanılmalı mı?
C vitamini, günlük olarak gereksinimi tamamen karşılanması gereken önemli bir besin ögesidir. Bu nedenle halk arasında C vitamini takviyeleri de oldukça yaygındır. Fakat tüm besin takviyelerinde olduğu gibi bu vitaminin de aşırı alımı bazı sağlık sorunlarını beraberinde getirebilir. Sağlıklı ve dengeli beslenme ile C vitamini gereksinimi tamamen karşılanabilir.
Bu durumda herhangi bir vitamin takviyesine gerek kalmaz. Fakat herhangi bir sağlık sorunu nedeniyle bu besinleri tüketemeyenlerde, C vitamini eksikliği olanlarda veya enfeksiyon hastalıkları gibi nedenlerle C vitamini gereksinimi artmış olan kişilerde C vitamini takviyeleri hekim tarafından reçetelendirilebilir.
Bu takviyeler ağız yoluyla alınan haplar, suda çözünen tabletler veya serum şeklinde verilebilir. Bunların haricinde hekime danışılmadan vitamin takviyelerinin kullanımı önerilmez.
Eğer siz de C vitamininin olumlu etkilerinden faydalanmak ve sağlığınızı korumak istiyorsanız C vitamini kaynağı olan besinleri günlük beslenme planınız içerisine mutlaka dahil etmelisiniz. Sağlıklı günler dileriz ?
