Anemi yani kansızlık kandaki alyuvar olarak adlandırılan kırmızı kan hücrelerinin azalmasıdır. Kırmızı kan hücrelerinin yapımı için demir gereklidir. Uzmanlar dünya nüfusunun 4’te 1’inde demir eksikliği bulunduğunu belirtmekteler. Vücudumuzda bulunan demirin yüzde 60-70’i kırmızı kan hücrelerinde yer almaktadır. Demir eksikliğinde kırmızı kan hücrelerinin sayısında azalma olur ve anemi ortaya çıkar. Demir eksikliği, aneminin en sık sebebidir. Dünya nüfusunun yaklaşık 1/4’ünde demir eksikliği bulunmaktadır. Çocuklar, gebeler, doğurganlık çağındaki kadınlar ve yaşlılar demir eksikliği açısından risk taşımaktadırlar.
Toprak veya buz yeme isteği görülebilir
Demir eksikliği olan bireylerde halsizlik, çabuk yorulma, nefes darlığı, çarpıntı, baş dönmesi, kulak çınlaması, saç dökülmesi görülebilmektedir. Bazı hastalarda pika yani besinsel olmayan maddelere (toprak, buz vs) karşı yeme isteği görülebilir.
Eksik olan demir dışarıdan takviye olarak alınabilir. Bu hastalarda yapılan en sık yanlış demir eksikliğinin neden olduğunun araştırılmamasıdır. Demir eksikliği saptanan bir hastada neden mutlaka araştırılmalıdır. Demir eksikliğinin 3 temel nedeni vardır: Demirin diyet ile yetersiz alınması, sindirim sisteminden yetersiz demir emilimi veya kan kaybıdır. Atrofik gastrit, çölyak hastalığı demir emiliminin yetersiz olduğu önemli hastalıklardır.
Mide ülseri, özofajit, yemek borusu, mide, ince veya kalın barsak kanseri, ülseratif kolit, Crohn hastalığı, mide veya barsak polipleri, barsak parazitleri, divertikül veya hemoroid varlığı, sindirim sisteminde yer alan damarsal lezyonlar kan kaybı ile demir eksikliğine neden olabilecek sindirim sistemi sorunlarıdır. Aspirin ve bazı ağrı kesici ilaçları kullanan hastalarda midede erozyon ve ülser gelişimine bağlı demir eksikliği anemisi görülebilir. Özellikle erkek hastalarda ve menopoz sonrası kadınlarda demir eksikliği genellikle kan kaybına bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Bu hastalarda gastroskopi ve kolonoskopi ile sindirim sistemi taraması yapılmalıdır.
Hastaların uygunluğuna göre tedavisi değişiklik sağlayabilir
Demir eksikliği anemisi saptanan hastada boşalmış olan depo demirinin takviyesi sağlanmalıdır. Ağızdan demir tedavisini tolere edemeyen veya ağır demir eksikliği olan hastalarda ya da demir emilimine engel olan sindirim sistemi hastalığı varlığında damardan demir tedavisi planlanmalıdır. Demir eksikliğine neden olan hastalığın araştırılıp bulunması ve tedavi edilmesi şarttır.
D vitaminini ile K vitaminin nasıl bir ilgisi vardır?
Matrix Gla proteini, vasküler düz kas, kemik ve kıkırdakta bulunan K vitaminine bağımlı bir proteindir. Anormal kireçlenmeyi azaltmaya yardımcı olabileceği için önemli bir bilimsel araştırma odağıdır. Bu protein maddesi, K vitamini ile aktive edilir. Osteokalsin, kemiklerde bulunan bir başka K vitaminine bağımlı proteindir ve kemik mineralizasyonunda rol oynar.
Matriks Gla proteini ve osteokalsin proteini iyi çalıştığında, dolaşım sistemindeki kalsiyum yalnızca ihtiyaç duyulduğu yerdir. Kemik dokusuna ulaşır ve orada depolanır. Olması gereken bu şekildedir. Bu proteinler yetersizse veya aktivitesi yok ise kalsiyum kemikler dışında başka kısımların da (böbrekler ve kan damarları gibi) birikmesine ve bu kısımlarda bazı hastalıklara neden olabilir. Yani K vitamini yönünden iyi beslenmezsek kullandığımız D vitamini (özellikle yüksek doz D vitamini) zararlı olabilir.
K vitamininin rolü
1- Kemiklerde kalsiyum birikimi: K vitamini osteokalsin proteinini aktive ederek kemiklerde ve dişlerde kalsiyum ve kalsiyum birikimini teşvik eder.
2-Yumuşak dokulardaki kalsiyumu temizleyin: K vitamini, kalsiyumun yumuşak dokularda (böbrekler ve kan damarları gibi) birikmesini önlemek için matriks GLA proteinini aktive eder. Venöz kireçlenmeyi önleyebilir.
Bu noktada, K vitamini takviyelerinin vasküler kireçlenme üzerindeki etkisini incelemek için birisinin insan vücudu üzerinde kontrollü bir çalışma yürüttüğünü söyleyebiliriz ve yeni araştırmalar devam etmektedir. Damar kireçlenmesi kalp ve böbreklerle ilgili kronik hastalıkların gelişmesine yol açan faktörlerden biri olduğu için yeterli K vitamini alımı sağlığımız için son derece önemlidir. Ancak önemli bir konu daha var.
D vitamininin rolü
D vitamini, kandaki kalsiyum seviyelerini iki şekilde koruyabilir:
1- Kalsiyum emilimini arttırın: D vitamini yediğimiz gıdalardaki kalsiyum emilimini artırabilir.
2- Kemiklerden kalsiyum alımı: Kalsiyum alımınız yetersiz olduğunda, D vitamini kemiklerden kalsiyumu emmeye başlar, kemikler insan vücudunun ana kalsiyum depolama maddesidir, amaç kandaki normal kalsiyum seviyesini korumaktır. Bu nedenle yeterli kalsiyum alımı sağlık açısından çok önemlidir. Kalsiyum alımı yetersiz olduğunda vücudumuz kemiklerdeki kalsiyum rezervlerini kullanır. Zamanla bu osteoporoza yol açabilir.
Sağlıklı günler dileriz 😊
