Dış gebelik, döllenmiş bir yumurtanın rahim içi dışında bir yere yerleşmesi olup şiddetli ağrı, vajinal lekelenme ve kanamalar dış gebelik belirtileri arasında yer alır. İlk 3 ayda yaşanan anne ölümlerinin en sık sebebidir. Döllenmiş olan yumurta herhangi bir nedenden dolayı tüplerden rahim boşluğuna kadar olan seyahatini tamamlayamaz. Sıklıkla %90-95 oranında fallop tüplerinde görüldüğü için ektopik gebelik denildiğinde genelde tubal gebelik anlaşılır.
Gebelik erken dönem normal gebelik bulgularını taklit eder. Adet gecikmesi, gebelik testlerinin pozitif olması, bulantı, kusmalar, memelerde hassasiyet normal gebelikte olduğu gibi dış gebelikte de görülür. Tüplere yerleşen gebelik büyümeye başlar ve belirli bir noktaya geldikten sonra tüpleri germesi neticesinde burada bir yırtılmaya ve kanamaya neden olur. Bu durum fark edilmez ve tedavi edilmez ise iç kanama sonucu anne ölümü ile sonlanabilir. Ektopik gebeliğin önemi buradan kaynaklanır.
Yaygın Dış Gebelik Belirtileri
En önemli ve yaygın dış gebelik belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
- Vajinal lekelenme ve kanamalar: Dış gebelikte, döllenmiş yumurtanın rahim dışında yerleşmesi nedeniyle vajinadan kanama olabilir. Bu kanama, âdet kanamasından daha az veya daha fazla olabilir.
- Bıçak saplanması benzeri keskin ağrılar, karnın tek bir tarafında meydana gelen şiddetli ağrı: Dış gebelikte, en sık görülen belirti karın veya kasık ağrısıdır. Bu ağrı, genellikle tek taraflı, keskin ve bıçak saplanması gibi hissedilir.
- Sindirim sisteminin çalışma düzeninde bozukluklar: Dış gebelikte, bulantı, kusma, ishal veya kabızlık gibi sindirim sistemi ile ilgili sorunlar ortaya çıkabilir.
- Kilo kaybı: Dış gebelikte, vücutta sıvı kaybı nedeniyle kilo kaybı görülebilir.
- Baş dönmesi ve bayılma: Dış gebelikte, fallop tüpünün yırtılması ve iç kanama nedeniyle baş dönmesi veya bayılma yaşanabilir. Bu durum hayati tehlike oluşturabilir ve acil müdahale gerektirir.
- Rektal basınç: Dış gebelikte, karın boşluğunda biriken kan nedeniyle rektal bölgede basınç hissi oluşabilir.
Dış gebelik belirtilerinden bir veya birkaçını yaşıyorsanız, doktorunuza başvurmanız gerekir. Dış gebelik erken teşhis edilirse, tedavisi daha kolay ve güvenli olur.
Dış Gebelik Nasıl Teşhis Edilir?
Dış gebeliği teşhis etmek için doktorunuz aşağıdaki yöntemleri kullanabilir:
- Fiziksel muayene: Doktorunuz karın veya pelvis bölgesinde hassasiyet, şişlik veya kanama olup olmadığını kontrol edebilir. Fiziksel muayene ile dış gebelik tam olarak teşhis edilemez, ancak diğer nedenleri ekarte etmeye yardımcı olabilir.
- Transvajinal ultrasonografi: Bu yöntemde, vajinaya yerleştirilen küçük bir cihaz ile rahim ve fallop tüpleri görüntülenir. Dış gebelikte, rahim içinde bir gebelik kesesi görülmez veya fallop tüplerinde anormal bir kitle saptanabilir.
- Kan testi: Doktorunuz beta HCG (insan koryonik gonadotropin) ve progesteron hormonlarının seviyelerini ölçmek için kan testi yapabilir. Beta HCG, gebeliğin varlığını gösteren bir hormondur. Normal gebelikte, beta HCG seviyesi her iki günde bir iki katına çıkar. Dış gebelikte ise, beta HCG seviyesi daha düşük veya daha yavaş artar. Progesteron hormonu da normal gebelikte yüksek, dış gebelikte ise düşük seviyelerde bulunur.
- Laparoskopi: Bu yöntemde, karın duvarına küçük bir kesi yapılır ve içeriye ince bir kamera sokulur. Bu kamera ile rahim ve fallop tüpleri incelenir ve dış gebelik varsa görülebilir. Laparoskopi hem tanı hem de tedavi için kullanılabilen cerrahi bir işlemdir.
Dış Gebeliği Nasıl Önleyebilirim?
Dış gebeliği önlemenin kesin bir yolu yoktur, ancak bazı önlemler alarak riski azaltabilirsiniz. Bunlar şunlardır:
- Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan korunmak için cinsel partner sayısını sınırlamak ve prezervatif kullanmak.
- Sigara içmemek veya bırakmak.
- Doğum kontrol yöntemlerini doktorunuza danışarak seçmek ve doğru kullanmak.
- Daha önce dış gebelik geçirdiyseniz, tekrar hamile kalmadan önce doktorunuza başvurmak.
- Fallop tüplerinde iltihaplanma veya hasar olup olmadığını kontrol ettirmek.
Dış gebelikten sonra hamile kalmanız mümkündür, ancak bu durum hastanın durumuna ve tedavi yöntemine göre değişebilir. Eğer sağlam yumurtalık ve rahim tüpüne sahipseniz tekrar gebe kalma olasılığınız yüksektir. Ancak eğer her iki tüp de zarar gördüyse, tüp bebek tedavisine başvurmanız gerekebilir.
Dış gebelik sonrasında hamile kalmak için ne kadar beklemeniz gerektiği de tedavi şekline bağlıdır. Eğer ilaç tedavisi uygulandıysa, ortalama 4-5 ay cinsel ilişkide korunmanız önerilir. Eğer cerrahi müdahale yapıldıysa, kapalı ameliyatlarda 2 adet dönemi, açık ameliyatlarda ise yara yerinin iyileşmesi için en az 6 ay beklemeniz gerekir.
Dış gebelik sonrasında yeniden hamile kalmak istiyorsanız, doktorunuza danışmanız ve sağlıklı bir yaşam tarzı sürdürmeniz önemlidir. Dış gebelik riskini azaltmak için sigara içmemek, cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan korunmak ve doğum kontrol yöntemlerini doğru kullanmak faydalı olabilir.
