Düzenli egzersiz vücutta kasları, kemikleri, kalbi, akciğerleri güçlendirmek ve belirli hastalıkları önlemeye yardımcı olmak gibi sayısız birçok faydası bulunmaktadır. Sıklıkla gözden kaçan düzenli egzersiz faydalarından bir tanesi de fiziksel aktivitenin zihinsel sağlık üzerindeki etkisidir. Anksiyete, depresyon ve diğer zihinsel sağlık koşullarının dünya çapındaki yaygınlığı göz önüne alındığında, egzersizin akıl sağlığı üzerindeki etkileri oldukça hayati boyutlara ulaşmaktadır. Annelik Yolunda ekibi olarak bu yazımızda sizler için düzenli egzersizi akıl sağlığı üzerindeki çeşitli etkilerini derledik.
Düzenli Egzersiz Beyni Nasıl Etkiler?
Düzenli egzersiz, herhangi bir fiziksel aktivite sonucunda vücutta karmaşık bir kimyasal döngünün meydana gelmesini sağlar. Bu kimyasal döngü, beyni birçok farklı anlamda etkiler. Bu etkileri şu şekilde sıralamak mümkün:
Nörotransmitter Salınımını Artar
Egzersiz yapmaya başladığınızda, yoğunluğa bağlı olarak, sinir sisteminiz boyunca nörotransmitter adı verilen bir dizi önemli kimyasallar salınır. Bu kimyasallar beyin sağlığı ve aktivitesi için son derece kilit bir role sahiptirler.
1. Endorfinler ve Endokannabinoidler
İnsanların egzersizle ilgili olarak düşündükleri belki de en yaygın nörotransmitterler endorfinlerdir. Ancak endokannabinoidler adı verilen daha az bilinen nörotransmiterler egzersiz yaparken beyni önemli bir rol oynar. Endorfinler ağrıyı bloke eder ve zevk hissini artırır ve egzersiz kesinlikle endorfin seviyenizi artırır. Ancak son araştırmalar, zorlu bir antrenmandan sonra aldığınız öforik hissin, birlikte çalışan endorfin ve endokannabinoidlerden kaynaklanabileceğini gösteriyor.
2. Dopamin Salınımını Arttırır
Egzersizle ilgili bir başka etkili nörotransmitter dopamindir. Dopamin, beynin keyif ve haz duymasında aktif bir şekilde rol oynar. Ayrıca vücudunuzdaki kalp atış hızı, uyku döngüleri, ruh hali, dikkat, motivasyon, çalışma belleği, öğrenme ve ağrı işleme gibi diğer süreçlerden de sorumludur. Hangi tür egzersizin dopamin salınımını en iyi şekilde uyardığına dair veriler sınırlıdır.
3. Düzenli Egzersiz Nöroplastisiteyi Arttırır
Nöroplastisite, beyninizin ve sinir sisteminizin iç veya dış uyaranlara yanıt olarak aktivitelerini değiştirme yeteneğidir. Bu, yeni beceriler, etkinlikler ve diller öğrenmede büyük rol oynar. Bazı araştırmalar, egzersizin belirli sinyal faktörlerini artırarak nöroplastisiteyi destekleyebileceğini öne sürüyor.
Düzenli Egzersiz Oksijen Alımını Arttırır
Kalbiniz egzersiz sırasında daha hızlı pompalamaya başladığından, beyninize oksijen tedarikini artırır. Bu, beyninizin kan damarlarında belirli değişikliklerle sonuçlanır ve çalışma belleği, esnek düşünme ve kendi kendini kontrol etmeyi içeren yürütme işlevinde potansiyel iyileştirmeleri teşvik eder. Hafif bilişsel bozukluğu olan 48 yetişkinde 2021 yılında yapılan bir çalışmada, araştırmacılar egzersizin beyine giden kan akışı üzerindeki etkisini incelediler. 1 yıllık orta ila şiddetli egzersiz programının serebral kan akışını arttırdığını ve daha fazla bilişsel gerileme riskini azalttığı araştırma sonucunda keşfedilmiştir. Buradan hareketle, düzenli fiziksel aktivitenin beyninizin önemli bölümlerine kan akış düzenini iyileştirebileceğini ve bunun sonucunda Alzheimer hastalığı ve felç gibi bilişsel gerileme ile ilgili durum riskinizi azaltabileceği çıkarımında bulunulmuştur.
Düzenli Egzersizin Ruh Sağlığına Faydaları Nelerdir?
Düzenli egzersiz, çeşitli zihinsel sağlık yararları ile ilişkilendirilmiştir. Araştırmacıların yaptıkları araştırmalar neticesinde düzenli egzersizin ruh sağlığına faydaları şu şekilde sıralanmıştır:
Stresi Azaltır
Düzenli egzersizin güçlü bir stres giderici olarak lanse edilmesi sizin için sürpriz olmayabilir. Bunu ilk elden deneyimlemiş olabilirsiniz. Örneğin, iş yerindeki son derece stresli bir günden sonra eve gelmiş ve spor salonuna gitmeye karar vermiş olabilirsiniz ve aniden biraz rahatlamış hissedebilirsiniz. Egzersizin, kortizol ve adrenalin gibi stresle ilişkili hormon düzeylerini azaltarak stresi azalttığı düşünülmektedir. Hayvan çalışmalarında, düzenli egzersizin çeşitli stres faktörlerine karşı direnç sağladığı da gösterilmiştir. Başka bir deyişle, egzersiz sadece stresle başa çıkmanıza yardımcı olmakla kalmaz, aynı zamanda ilk etapta stresi önlemeye yardımcı olabilir. Yüksek eğitimli ve hareketsiz genç erkeklerden oluşan bir 2015 araştırması, 30 dakikalık orta yoğunlukta egzersiz yapanların, egzersiz yapmayanlara göre akut stres etkenine karşı çok daha dayanıklı olduğunu ortaya koymuştur. Bu nedenle, egzersiz yapanlar yaygın stres faktörleriyle daha iyi başa çıkabilir ve bu onların genel yaşam kalitelerini iyileştirebilir.
Kendine güveni geliştirir
Egzersizle yakından bağlantılı bir başka zihinsel sağlık yararı, olumlu kişisel imaj ve özgüvenin artmasıdır. Birkaç bilimsel çalışma, düzenli egzersizin daha iyi bir vücut imajına ve daha iyi öz şefkate katkıda bulunabileceğini gözler önüne sermiştir. Bu nedenle, fiziksel olarak aktif olmak, benlik saygısını artırmanın ve vücudunuz hakkında iyi hissetmenin harika bir yolu olabilir.
Ruh halini iyileştirir
Egzersizin bir başka olumlu zihinsel sağlık yararı, genel ruh haliniz üzerindeki etkisidir. Birkaç çalışma, düzenli fiziksel aktivite yapmanın daha olumlu bir ruh hali ve olumsuz düşüncelerde azalma ile ilişkili olduğunu göstermektedir. Bu nedenle, kendinizi kötü hissediyorsanız, daha olumlu bir bakış açısına sahip olmaktan ve hafif depresyon duygularını yenmekten bir egzersiz uzakta olabilirsiniz.
Yaşadığınız manevi sorunlara bir egzersiz kadar yakın olduğunuzu unutmamanız ve kendinize her daim güzel bakmanız dileklerimiz ile… 😀
