Şeker hastalığı, kanda bulunan şeker seviyesinin yüksek konsantrasyonları ile karakterize olmuş olan bir hastalıktır. Çoğu kadın, hamilelik öncesi şeker hastası olabilir, fakat bazı kadınlar ise hamilelikten sonra “gestasyonel diyabet” olarak da tanımlanan gebelik şekerine maruz kalabilir. Anne adayının daha önceden şeker hastası olması durumunda hamilelik döneminde kan şekeri seviyelerini kontrol etmek daha zor olabilmektedir. Hamilelik döneminde alınan insülin oranının yeniden belirlenmesi gerekebilir. Annelik Yolunda ekibi olarak bu yazımızda sizlere gebelik şekeri hakkında bilgiler vereceğiz.
Gebelik Şekeri Nedir?
Anne adayında hamilelik öncesi şeker hastalığı durumu varsa hamilelik döneminde kanda bulunan glikoz, yani şeker seviyesinde yükselme olabilir. Bu durum, anne adayında oluşan gebelik şekerini belli eden bir gelişmedir. Hamilelik döneminin 24. ve 28. haftalarında yapılan şeker – su testi olarak da bilinen şeker yükleme testi ile yapılacak olan taramalarda gebelik şekeri belirlenebilir.
Gebelik Şekeri Nasıl Belirlenir?
Anne adaylarına şeker yükleme testi 24. ve 28. haftalar arasında uygulanmalıdır. Yapılan test sırasında anne adayına ilk olarak 50 gram glikoz içirilmektedir. Bir saat sonra kanda bulunan glikoz seviyesi kontrol edilir. Bu kontrol sırasında eğer glikoz seviyesi 140 mg/dl’nin altında olursa anne adayının gebelik şekeri olmadığı belirlenir, fakat kanda bulunan glikoz seviyesi bu değerin üstünde çıkarsa 3 saatlik 100 gram glikoz testinin yeniden yapılması gerekmektedir. 3 saat sürecek olan şeker yüklemesinin ardından anne adayının gebelik şekeri olup, olmadığı kesin olarak belirlenmektedir. Anne adayına yapılacak olan şeker yükleme testi sonrasında aşırı fiziksel aktivite yapılmaması ve bu süreçte herhangi bir şey yenmemesi gereklidir.
Gebelik Şekeri’nin Anne Adayı ve Bebek Açısından Riskleri Nelerdir?
Şeker hastalığının hamilelikten önce var olması ya da hamilelik döneminde ortaya çıkması, anne adayı ve bebek için bazı riskler oluşturmaktadır. Şeker hastalığı olan hamile kişilerin bu süreçte kan şekeri seviyelerinin ne kadar düzenli olması sağlanırsa, diyabet yüzünden oluşacak riskler de o kadar azaltılır. Hamilelik döneminde oluşan şeker hastalığı, hamilelikten önce olan şeker hastalığına göre daha az risk içermektedir, fakat bu durumun hamile kişilerde mutlaka şeker yükleme testi ile belirlenmesi ve tedavi edilmesi gerekmektedir. Aksi halde anne adaylarında gebelik zehirlenmesi, yüksek tansiyon, erken doğum, düşük gibi problemler ortaya çıkabilmektedir.
Hamilelikten önce şeker hastası olan kadınların bebeklerinde bazı anormal problemler oluşabilir, fakat hamilelikte başlayan şeker hastalığı bebekte herhangi bir problem oluşturmamaktadır. Her iki şeker hastalığında makrozomik bebek gelişimi, yani bebeğin fazla kilolu olması durumu görülebilir.
Anne adaylarının hamilelik döneminde kan şekeri seviyeleri kontrol altına alındığında oluşabilecek olan riskler de azalmaktadır. Bu sebeple anne adaylarında HbA1C ve glikoz seviyelerinin takibi sürekli olarak yapılmalıdır.
Şeker hastalığının anne adayının bebeğinde oluşturabileceği riskler aşağıdaki gibidir:
- Doğum sonrasında akciğerlerin fazla gelişmemesi sebebiyle bebekte solunum sıkıntısı yaşanabilir.
- Bebek, fazla kilolu doğabilir.
- Bebek, olması gerekenden daha küçük olabilir.
- Doğum sonrası bebekte hipoglisemi görülebilir.
- Bebek, böbrek rahatsızlıklarına sahip olabilir.
- Bebeğin beyin, kulak ve sindirim sisteminde rahatsızlıklar oluşabilir.
Hamilelikte Şeker Hastalığı Belirtileri Nelerdir?
Anne adayında şeker hastalığı olması halinde susuzluk hissi, kilo kaybı, aşırı miktarda yemek yeme, idrara sık çıkma, yorgun ve halsiz hissetme gibi belirtiler görülmektedir, fakat hamilelerin bazılarında bu belirtiler görülmemektedir. Bu sebeple şeker yükleme testinin mutlaka hamilelik döneminde yapılması gereklidir.
Gebelik Şekeri Nasıl Tedavi Edilir?
Gebelik şekerinin yaşanması durumunda anne adaylarına normal şeker hastaları gibi ağızdan alınacak şeker ilaçları verilmemektedir. Bu ilaçlar yerine diyet ve egzersiz uygulamaları, insülin verilmesi gibi tedavi yolları tercih edilmektedir. Doktorun ve diyetisyenin birlikte hazırladığı, hamilelik dönemine uygun diyet programları ile anne adayının beslenmesi sağlanmaktadır. Bu beslenme listesinde çikolata, dondurma, şerbetle hazırlanan tatlılar, beyaz undan yapılmış yiyecekler yer almamaktadır. Bu diyet sırasında anne adayına önerilen egzersizlerin yapılması da kan şekeri seviyesinin düzenlenmesine yardımcı olmaktadır. Bu egzersizler, genel olarak yürüyüş ve yüzme gibi basit sporlardan oluşmaktadır. Diyet ve egzersizin faydalı olmadığı anne adaylarına insülin verilerek şeker hastalığı kontrol altına alınmaktadır.
Gebelik Şekeri Tedavi Edilmediğinde Ne Olur?
Gebelik şekeri tedavi edilmediği zaman bazı durumlar oluşabilmektedir. Bu durumlar aşağıdaki gibidir:
- Anne adayında kan şekeri seviyesinin yüksek düzeyde olması, bebeğin daha fazla irileşmesine sebep olabilir. İri bebeklerin doğum öncesinde ve doğumda daha fazla problem yaşadığı belirlenmiştir.
- Hamilelik öncesinde şeker hastalığı olan anne adaylarının bebeklerinde bazı problemlerin ve anormalliklerin olması mümkündür. Hamilelik döneminde çıkan şeker hastalığında bu etkiler daha düşüktür.
- Hamilelik döneminde pre – eklampsi adı verilen yüksek tansiyon riski şeker hastalığında daha fazladır.
- Hamilelik döneminde erken doğum riski ve düşük riski daha fazla olur.
- Bebeğin doğmasından sonra hipoglisemi, yani kan şekeri düşüklüğü yaşanabilir.
- Doğumdan sonra bebekte akciğer gelişimi tam olmadığı için solunum zorluğu yaşanabilir.
- Anne karnında ani bebek ölümleri gelişebilir.
- Doğumdan sonra bebeklerde billuribin yüksekliği, kalsiyum seviyesi düşüklüğü, polisitemi yani bebeğin kan hücrelerinin fazla olması görülebilir.
Sağlığınız hem sizin için hem de bebeğiniz için oldukça önemlidir. Bu sebepten ötürü Annelik Yolunda ekibi olarak hamilelik döneminde aşırı şekerli yiyecekler tüketmemenizi tavsiye ederiz. Mutlu günler dileriz. 😊
