Gebelik şekeri yani gestasyonel diyabet, hamilelik döneminde ortaya çıkan, geçici olabildiği gibi kalıcı hale de gelebilen yaygın bir sağlık sorunudur. Sadece annenin sağlığını değil, bebeğin gelişimini de etkileyebilen bu rahatsızlığın ortaya çıkarabileceği riskler hakkında bilgi vereceğiz.
Gebelik şekeri iri bebek gelişimine sebep olur mu?
Gebelik şekeri, anne adayları için etraftan duyulan doğru veya yanlış ifadelerden dolayı tedirgin edici olabilir. Gebelik sürecini sağlıklı yaşamak, bebeğin doğduktan sonraki gelecekteki yaşamını da etkileyen faktörlerin başında gelir. Anne adayı, bu süreci beraber yaşadığı kadın hastalıkları ve doğum hekimi haricinde, birçok branştan da yardım alacağı durumlarla karşı karşıya kalabilir.
Gebelik öncesi diyabet tanısı olmayan hastanın gebeliğinde diyabet tanısı almasına; Gebelik Şekeri (gestasyonel diyabet) adı verilir. Günümüzde her 5-7 gebeden birinde gebelik şekeri görülmektedir. Endüstri toplumu olmamız, hareketsizlik, aşırı ve karbonhidrat ağırlıklı beslenmemiz, genetik alt yapımız bu hastalığa eğilimimizi arttırmaktadır. Gebelik öncesi insülin direnci teşhisi konmuş hastalara, gebe kaldıktan sonra da uygun dengeli diyetler gebelik haftalarına uygun şekilde düzenlenmelidir.
Anne adaylarında gebelik öncesinde şeker hastalığı olmamasına rağmen, gebelik döneminde şeker seviyesinde yükselme olması sık görülebilen bir durumdur. Bu durum, gebelik diyabeti olarak adlandırılmakta ve diyabetik gebe ile karıştırılmamalıdır. Şeker hastalığının gebelikten önce var olması ya da gebelik döneminde ortaya çıkması anne adayı ve bebek için bazı riskler oluşturmaktadır.
Gebelik döneminde oluşan şeker hastalığının riskleri, gebelikten önce olan şeker hastalığına göre daha az risk içerir. Ancak bunun gebelerde mutlaka şeker yükleme testiyle belirlenmesi ve tedavi edilmesi gerekir. Aksi halde anne adaylarında gebelik zehirlenmesi, yüksek tansiyon, erken doğum, düşük gibi sorunlar şeker hastası olmayan gebelere göre daha yüksek olur.
Makrozomik bebek gelişimine dikkat
Gebelikten önce şeker hastası olan kadınlarda (diyabetik gebe) ve gebelik diyabeti ortaya çıkan anne adaylarında bebeğin fazla kilolu doğması yani makrozomik bebek gelişimi görülebilmektedir. İri bebek gelişiminin en önemli problemlerinden birisinin normal doğum süreci olduğunu belirten uzmanlar, bu durumda tercih edilmesi gereken doğum yönteminin sezaryen olması gerektiğini ifade ediyor.
Şeker hastalığı görülen anne adayında bebekte olabilecek riskler nelerdir?
Doğum sonrasında akciğerlerin fazla gelişmemesi yüzünden bebekte solunum sıkıntısı yaşanabilir. Bebeğin makrozomik yani iri olması ihtimali vardır. Bebek olması gerekenden daha küçük olabilir. Doğumdan sonra bebekte hipoglisemi yani kan şekerinin düşmesi, hipokalsemi, polisitemi, hiperbiluribinemi yani sarılık görülme riskleri olabilir. İleri aşamada kalp hastalıklarının oluşması söz konusu olabilir.
Böbrek anomalileri olabilir. Beyin ve merkezi sinir sisteminde anomaliler görülebilir. Kulak anomalileri görülebilir. Sindirim sisteminde oluşacak anomaliler görülebilir. Anne adaylarında gebelik döneminde kan şekeri seviyeleri kontrol altına alındığında, oluşabilecek riskler de buna orantılı olarak azalacaktır. Sağlıklı bir gebelik dönemi ve doğum süreci yaşamak için düzenli kontrollerinizi ihmal etmeyin ve doktorunuzun tüm tavsiyelerine uymanın çok önemli olduğunu unutmayın.
Gebelik şekerinin bebek üzerinde etkileri
- Doğum sonrasında akciğerlerin fazla gelişmemesi yüzünden bebekte solunum sıkıntısı yaşanabilir. Bebeğin akciğer gelişimi annesine gebelik şekeri teşhisi konmamış bebeklerden daha geç olmaktadır. Bu surfaktan denen akciğer gelişimi için gerekli maddenin yapımı ile ilgilidir
- Bebeğin iri olması
- Bebeğin olması gerekenden küçük olması; şeker yüksekliğinin bebeğe giden damarlarda beslenme problemi yaratması
- Anne rahminde anneden bebeğe geçen şekere adapte olmuş bebekte, doğumdan sonra şekerin kesilmesiyle annedeki hastalığın ciddiyetine göre hipoglisemi yani kan şekerinin düşmesi olabilmekte,hipokalsemi, polisitemi, hiperbiluribinemi yani sarılık görülme riskleri artmakta
- İleri aşamada kalp hastalıklarının oluşması
- Böbrek anomalileri olması
- Beyin ve santral sinir sistemine olan anomaliler
- Kulak anomalileri
Sindirim sistemi ile ilgili anomaliler. Gebelik şekeri doğum şeklini etkileyebilmektedir. Sezaryen ile doğumlarda artış görülmektedir. Bunun nedeni bebeğin baş-omuz oranlarındaki değişikliklerdir. Doğum sonrası rahmin toparlayamama riski artmaktadır. Bu da anne hayatını tehdit eden bir durum arzetmektedir. Gebelik şekeri teşhisi olan anne adaylarında depresyon oranı, olmayanlara göre fazla saptanmıştır. Doğum sonrasında da annelere 6. Haftada mutlaka tekrar yükleme ölçümler yapılıp, tanının kalıcı hale gelip gelmediği anlaşılmalıdır.
Tedbirler alınmalıdır. Şeker hastalığı özellikle de gebelik şekeri, bebeğin beslenme ve organ gelişmesinin en temelden sıkıntılı olmasını sağlayan, anneyi ayrı, bebeği ayrı etkileyen, savaşılması gereken toplumsal bir problem haline gelmiştir. Gebelik öncesinde de, esnasında da beslenme alışkanlıklarımızın düzenlenmesi, fiziksel egzersizin hayatımızın bir parçası olması, gebelerin ev içi geleneksel beslenmesinde ailesinin yaptığı bazı hataların düzeltilmesi savaşın esasını oluşturur.
Sağlıklı günler dileriz 😊
