Bazı gebeler ileri gebelik haftalarında şiddetli kaşıntı ile karşılaşır. Bu şiddetli kaşıntının sebebi olan gebelikte kolestaz olarak bilinen karaciğerde hastalığıdır. Gebelik hormonları nedeniyle safranın safra kesesine geçişi engellenir. 3. trimesterde gebelik hormonları iyice yükseldikten sonra görülür ve doğumdan birkaç gün sonra kaybolur. Görülme sıklığı 1000 de 1. Kolestaz bazen ekstrahepatik kolestaz (karaciğer dışında olan), intrahepatik kolestaz (karaciğer içinde olan) veya obstetrik kolestaz olarak değerlendirilir.
Gebelik sırasında kolestaz riski olan kadınlar
- Çoğul gebelik
- Gebelik öncesi karaciğer hastalığı olan gebe
- Annesi veya kız kardeşi kolestaz geçiren gebe
Gebelikte kolestazı nedenleri:
Safra kesesi karaciğerden gelen safraları depolayarak gerekli olduğunda sindirim için bağırsaklara salgılar. Gebelik hormonları safrakesesi fonksiyonu bozarak safranın akışını azaltıp durdurabilir. Safra akışı yavaşlayıp durduktan sonra safra asitleri karaciğerde birikerek kan dolaşımına geçer.
Gebelikte kolestazı bulguları
Sık bulgular
- Özellikle ayak ve ellerde kaşıntı (çoğunlukla tek bulgu)
- Koyu idrar rengi
- Açık gaita rengi
- Yorgunluk ve bitkinlik
- İştah kaybı
- Depresyon
Daha seyrek bulgular
- Sarılık
- Karında sağ üst kadran ağrısı
- Bulantı
Gebelikte kolestazı tanısı
Tanı kaşıntı şikayeti, aile hikayesi ve daha önceden karaciğer hastalığı olan gebelerde karaciğer fonksiyon testlerindeki bozulma ve safra asidelerindeki yükselme ile konur.
Gebelikte kolestazında bebeğin etkilenmesi
Kolestaz fetal distres, erken doğum ve ani bebek ölümlerini arttırır. Anne karnındaki bebeğin safra asitleri annenin karaciğeri tarafından atılır. Kolestaz gelişince artan safra asitleri bebeğe geçerek bebeğin karaciğerinde stres oluşturur.
Gebelikte kolestazı tedavisi
Tedavideki amaç kaşıntıdan kurtulmadır. Bazı tedavi seçenekleri:
- Yüzeysel kaşıntı merhemleri veya kortikosteroidli merhem
- Safra asid seviyesini düşürmek için ursodeoxycholic asid
- Cilde kan akımını azaltmak için soğuk duşla vücut ısınsı düşürme
- Bebek akciğer maturasyonunu arttırmak için deksamethasone
- Kafa içinde kanamayı önlemek için doğumdan önce anneye ve doğumdan sonra bebeğe K vitamini
- Süt, karahindiba kökü ve devedikeni karaciğer için faydalı
- Safra asitleri ve karaciğer fonksiyon testleri için düzenli test
Tedavinin devamı mutlak doktorunuzca çok sıkı yapılmalı. Kesin tedavi doğum. Doğum zamanı çok iyi seçilmeli. Safra asitlerinin seviyesine göre bebek akciğer gelişimi mümkün olduğu kadar beklenmeli. Ancak hastalık anne ve bebek için tehlikeli olmaya başlayınca doğum yapılmalı.
Tedavide
- Antihistamikler
- Yulaf banyosu, vücut kremi kullanılmamalı.
Gebelik kolestazı geçiren kadınların daha sonraki gebeliklerindeki durumları net olarak bilinmemektedir. Bazı araştırmalarda tekrar gebelik kolestazı olma olasılığı %90 olarak bildirilmektedir.
Gebelikte listeria nedir?
Listeria monocytogenes toprak ve suda bulunan bir bakteridir. Topraktan bulaşan sebzeler ve hayvanlar taşıyıcı olabilir. Listeria pişmemiş etler, pişmemiş sebzeler ve pastörize olmamış süt ve bunlarla yapılan yiyeceklerle bulaşabilir. Listeria pişme pastörizasyon ile yok edilir.
Listeriosis nasıl anlaşılır?
Listeriosis bulguları 2-30 günde çıkar. Gebede baş ağrısı, kas ağrısı, bulantı, kusma, ateş gibi nezle benzeri bulgular gelişir. Eğer enfeksiyon sinir sistemine yayılacak olursa ense sertliği, orientasyon bozukluğu, konvülzyon gibi bulgular ortaya çıkar.
Listeriosis bebeğe zararlı mı?
Gebelikte aşağıdaki risklerde artış olacaktır:
- Düşük
- Erken doğum
- Yeni doğan enfeksiyonu
- Bebek ölümü (anne karnında veya doğum sonrası)
Antibiyotik ile erken tedavi fetal enfeksiyon ve komplikasyonları engeller. Antibiyotik tedavisi yeni doğana da verilebilir.
Listeriosis korunmak için ne yapılmalı?
- Yumuşak Peynir Yerine Sert Peynir Tercih Edilmeli: Sert peynirler tüketmek güvenlidir.
- Hazır Yiyeceklere Dikkat: Restoranlarda hazır salata ve sandviç türü yiyeceklere dikkat edilmeli.
- Dondurulmuş et ve patates yenmemeli
- Yiyecek hazırlanırken.
- Bütün sebze ve meyveler iyice yıkanmalı
- Eller iyice yıkanmalı
- Bütün yüzeyler iyi temizlenmeli
- Buzdolabı temiz olmalı
- Yiyecekler iyi pişirilmeli
Gebelikte sağlıklı beslenme
Hamile kadınlar beslenme düzenlerini bebeğin düzgün bir şekilde gelişmesi ve büyümesi için yeterli besin ve enerji sağlamasını ayarlayacak şekilde belirlemelidir. Kadınlar bu süreçte ayrıca vücutta meydana gelen değişikliklerle başa çıkacak kadar sağlıklı olduklarından da emin olmalıdır.
Sağlıklı bir hamilelik için, annenin diyetinin dengeli ve besleyici olması gerekir. Bu, doğru protein, karbonhidrat ve yağ dengesini içerir. Bunun için birçok farklı sebze, meyve, hayvansal ürünler ve tahıl tüketimi yapılmalıdır.
Bazı kadınların diyetleri etik inançlardan, dini gereksinimlerden veya sağlık koşullarından etkilenebilir, bu nedenle bir doktora danışmak hamilelik diyetini planlamanın önemli bir parçasıdır.
Dikkat edilmesi gerekenler
Hamile bir kadının kalori alımı hamilelik sırasında artar. Bu yüzden kiloyu korumaya da dikkat etmek gerekir. Bir kadının vücudu demiri daha verimli bir şekilde emer ve hamile olduğunda kan hacmi artar, bu nedenle hem kendisinin hem de bebeğinin yeterli oksijen kaynağına sahip olduğundan emin olmak için daha fazla demir tüketmesi gerekir.
Sağlıklı günler dileriz 😊
