Gebelikte tuzun normal zamanlara kıyasla kötü şöhreti vardır: her gün tuz tüketimi ve sağlık problemi ile ilgili yeni bir bilgi ortaya çıkmakta. Ancak gerçek böyle değil. Tuzun içeriğindeki sodyum olmaksızın özellikle gebelikte vücut fonksiyonlarını düzgün yapılamaz. Sorun gereğinden fazla tuz tüketimi olduğunda ortaya çıkar.
Neden vücut tuza ihtiyaç duyar?
Sodyum vücudun sıvı dengesini, sıcaklığını ve pH (asit-baz) seviyesini ayarlayan elementtir. Sodyum klor ile birlikte tuzu (NaCl) oluşturup birçok yiyeceğin içeriğinde bulunur. Vücutta yeteri kadar sodyum olmazsa kaslar sinirler ve organlar gerektiği gibi çalışmaz.
Gebelikte vücut sıvı hacimleri artar ve sodyum her şeyin dengede olmasına yardımcı olur. Sofra tuzuna eklenen iyot bebeğin beyin ve sinir sistemi gelişimi için çok önemlidir. İyot eksikliği erken doğum, ölü doğum ve sinir sisteminde gelişme geriliğine neden olabilir.
Ne kadar tuz tüketilmeli?
Dünya sağlık örgütüne göre vücudun günlük sodyum ihtiyacı 2,3 mg bu da 6 gr tuza karşılık gelir. 1 çay kaşığı tuz 6 gr yapar. Gebelikte de aynı miktar tuz yeterlidir. Ancak tansiyon hastalarında ve 50 yaş üzerinde günlük 1,5 mg sodyum yeterli olacaktır. Ancak ortalama sodyum tüketimi 4 mg lar civarında olmalıdır.
Gebelikte tuz neden önemli?
Gebelikte vücut sıvı dengesi büyüyen bebeği desteklemek için değişime uğrar. Bütün vücut hücreleri düzgün çalışabilmek için ve beyin ve diğer dokular arasındaki iletişim için sodyuma ihtiyaç duyar.
Yüksek miktar tuz ile kan basıncı arasında ilişki vardır. Tuz böbrekleri etkileyerek vücutta fazla su tutulumuna neden olur. Fazladan vücutta biriken su kan hacminin artmasına ve buna bağlı olarak kan basıncında artışa neden olur. Özellikle yüksek tansiyon sorunu olanlarda tuz alınımın azaltılması tansiyonun düşük olması ve buna bağlı olarak inme, kalp ve diğer yüksek tansiyon bağlantılı sorunların daha az riskli olmasına yardımcı olur.
Gebelikte ne kadar tuz tüketilmeli?
Gebelikte de gebe olmadığımız dönemdeki kadar yani günde 1 gr tuz yeterli olur. Sağlıklı seviyelerde kalabilmek için günlük en fazla 6 gr tuz tüketilmeli. Bu miktar tuzun içinde 2,4 gr sodyum vardır.
Çoğumuz günlük yaşamamızda ihtiyacımızdan çok daha fazla tuz tüketmekteyiz. Hazır gıdaların çoğunda bulunan tuz günlük almamız gereken tuz miktarının önemli bir bölümünü karşılamakta. Eğer fazla tuzlu gıda tüketimi yapıyorsak mutlaka tuz diyetine dikkat etmeliyiz.
Tuz tüketimi azaltılmalı
Tuz yiyeceklerin lezzetini arttırmak ve bazı yiyeceklerin korunması için gerekli. Tuzu yiyeceklerden azalttığımızda 3 hafta içinde tuzdaki azalma nedeniyle hissettiğiniz lezzetsizlik ortadan kalkmakta ve yiyeceklerin doğal tadı hissedilmekte.
Tuzu azaltmak için:
- Yemek pişirirken tuz eklemeyi bırakmalı
- Yemeklere lezzet katmak için baharatlar ve karabiber tercih edilmeli
- Düşük tuz içeren yiyecekler tercih edilmeli
- Hazır gıdalar yiyeceklerimizden azaltılmalı
Gebelikte iyotlu tuz
İyot bebeğin beyin gelişimi için gerekli olan bir mineraldir. Yiyeceklerimizde yeteri kadar iyot olmadığı için kullandığımız tuzun iyotlu olması beyin gelişimi için gerekli. Ancak iyot alınımını arttırmak için fazla tuz almak tavsiye edilmez.
Gebelik, hipertansiyon, preeklampsi
Gebelikten önceki hipertansiyon gestasyonel hipertansiyon ve preeklampsi gelişmesi ile doğrudan bağlantısı olmasına rağmen diyetteki tuz kısıtlamasının gestasyonel hipertansiyon tedavisinde çok fazla önemi yoktur. Gestasyonel hipertensiyon ve preeklampsi gelişmesini önlemek için gebelikte ileri derecede tuz okısıtlamasına gidilmesine gerek yoktur. Ancak tuz alımının gebeliktede normal sınırlarda tutulması gebeliğe bağlı olmayan hipertansiyon için önemlidir.
Gebelikte hipertansiyon riski
- İlk gebelik
- Anne ve kardeşi PIH olan
- 20 yaşından genç ve 40 yaşından sonraki gebelik
- Gebelik öncesi hipertansiyonu ve böbrek hastalığı olan gebeler
Gestasyonel hipertansiyonun bebeğe etkisi
Yüksek tansiyon, plasentadan bebeğe yeterli kan akışını engeller. Kan akışı yetersizse bebeğin gelişimi yavaşlayacaktır çünkü bebeğe daha az oksijen ve besin akacaktır. Hipertansiyon doğru bir şekilde tedavi edilirse, zamanında sağlıklı olması muhtemeldir. Kan basıncı kontrol edilemiyorsa gebelik zehirlenmesi yani preeklampsi ve eklampsi meydana gelebilir.
Gestasyonel hipertansiyon tanısı
Her muayenede kan basıncı (kan basıncı) ölçülmelidir. Yüksek tansiyonunuz varsa idrar ve kan testleri de yapılmalıdır. Yüksek tansiyonu olan hamile kadınlar böbrekleri ve kanamayı kontrol eder. Doppler ultrason, plasenta ve göbek kordonundan bebeğe giden kan miktarını ölçmek için kullanılır.
Gestasyonel hipertansiyon tedavisi
Tedavi hamilelik haftasına bağlıdır. Hamileliğin son aşamasındaysa, doğum bir an önce yapılmalıdır.
Eğer hafif hipertansiyon varsa ve gebelik haftası henüz doğum için erkense:
- Sol yana yatmaya özen gösterilmeli
- Daha sık takibe gidilmeli
- Tuz kısıtlanmalı
- Sıvı alımı arttırılmalı
Eğer tansiyon şiddetli olursa tansiyon ilacı kullanılmalı ve mümkün olan en erken sürede doğum yaptırılmalıdır.
Sağlıklı günler dileriz 🙂
