Hamilelik ve kanser nadir görülen ve oldukça ciddi olan bir durumdur. Her 1000 hamile kadından 1’i kanser hastasıdır. Hamilelik esnasında görülen kanserler ve kanser türleri, daha çok genç kadınlarda görülmektedir. Hamilelik, kanser hastalığının durumunu genel olarak değiştirmemektedir. Hamilelik esnasında kanser hastalığının tedavi seçenekleri, hastalığın yaygınlığına, hamilelik haftasına ve hastanın beklentilerine göre değişebilmektedir.
Hamilelik esnasında kanserin ortaya çıkması oldukça kafa karıştırıcı bir durumdur. Normal şartlar altında her kanser tipi için tedavi yolları belirli ve standarttır. Hastalığın yaygınlığına ve kanserin tipine göre seçilen ve uygun olan tedaviye başlanır, fakat hamilelik söz konusu ise ilk olarak şu sorulara yanıt aranmalıdır:
- Kanser rahatsızlığının tedavi edilebilmesi için hamileliğin sona erdirilmesi gerekli midir?
- Kullanılan tedavi yöntemi ve kanser ilaçları bebeğe zarar verir mi?
- Kanserli hücreler direkt olarak bebeği etkiler mi ya da bu hücreler bebeğe geçer mi?
- Kanser terapisi doğumdan sonraya ya da hamilelik sonlandırılana kadar ertelenebilir mi?
Bu soruların cevapları tam olarak bulunduktan sonra tedaviye başlamak daha mümkün olabilmektedir.
Hamilelik Esnasında Ortaya Çıkan Kanser Türleri Nelerdir?
Hamilelik esnasında ortaya çıkma eğiliminde olan kanser türleri gençlerde daha yaygın olarak görülmektedir. Bu kanser türleri aşağıdaki gibi listelenmiştir:
- Meme kanseri
- Melanom
- Rahim ağzı kanseri
- Hodgkin lenfoma
- Non-Hodgkin lenfoma
- Tiroid kanseri
- Gestasyonel trofoblastik tümör
Meme kanseri, hamilelik esnasında teşhis edilen en yaygın kanser türlerinden biridir. Hamile olan her 3000 kadından yaklaşık olarak 1’i, meme kanserinden etkilenmektedir. Meme dokusu tipik olarak hamilelik esnasında büyümektedir ve meme dokusu değiştiği için kanser değişikliklerini tespit etmek oldukça zor olabilir. Kısacası, meme kanseri olan hamile kadınlar, hamile olmayan kadınlardan daha geç ve daha zor teşhis edilebilirler.
Hamilelikte Kanser Teşhisi
Hamilelik dönemi kanser tanısını erteleyebilir. Bu durumun en temel sebebi, şişkinlik, baş ağrısı, meme değişiklikleri ya da rektal kanama gibi bazı kanser belirtilerinin aynı zamanda hamilelik belirtileri gibi de görülebilmesidir. Diğer taraftan, hamilelik dönemi bazen kanseri de ortaya çıkartabilmektedir. Örnek olarak, standart hamilelik bakımı kapsamında yapılan bir “Pap testi”, serviks kanserini teşhis edebilir ya da hamilelik sırasında yapılan bir ultrason kontrolü, yumurtalık kanserini saptayabilir.
Hamilelik döneminde kanser rahatsızlığından şüphe ediliyorsa, kadınlar ve sağlık hizmeti sunucuları tanı testleri hakkında endişe edebilirler. Hamile kadınlara yönelik olarak yapılan spesifik testlerin güvenliği hakkında daha fazla bilgi aşağıdaki gibi listelenmiştir:
- Röntgen: Yapılan araştırmalar sonucunda röntgen ışınlarının sahip olduğu radyasyon seviyesinin fetüse zarar verme olasılığının çok düşük olduğunu göstermektedir, fakat tarama esnasında her halükarda karın bölgesi için olabildiğince önlem alınması gerekir.
- Bilgisayarlı Tomografı (BT) Taraması: BT taramaları, X ışınlarına oldukça benzemektedir, fakat sonuçların doğruluğu daha yüksektir. Kanserin teşhis edilmesinde ya da kanserin yayılıp, yayılmadığının gösterilmesinde oldukça yardımcı olmaktadır. Kafa bölgesine ya da göğüs bölgesine yapılan BT taramaları genel olarak hamilelik sırasında güvenlidir çünkü fetüs, direkt olarak radyasyon ışınına maruz kalmamaktadır.
Manyetik rezonans görüntüleme (MR), ultrasonografi ve biyopsi, genel olarak hamilelik esnasında yapılan güvenli testlerdir. Bu testler, iyonize edilmiş radyasyon içermemektedir.
Hamilelik ve Kanser Tedavisi
Hamilelik ve kanser tedavisi kararı verilirken, hamile kadının en iyi seçeneklerini ve bebeğin olası risklerini karşılaştırmak oldukça önemlidir. Tedavi önerileri pek çok etken faktöre dayanmaktadır. Bu faktörler aşağıdaki gibidir:
- Hamilelik evresi
- Kanser tipi, boyutu, yeri ve bulunduğu konumu
- Hamile kadının ve ailesinin istekleri
Hamile kadın ve doğmamış olan bebeğin güvende olduğundan emin olmak için tedavi dikkatli bir şekilde planlanmalıdır. Genel olarak hamilelik esnasında yapılan tedaviler, multidisipliner bir ekiple çalışarak yapılmalıdır.
Hamilelik esnasında uygulanan belirli tedavi yöntemleri bulunmaktadır. Bu yöntemler aşağıdaki gibidir:
- Ameliyat: Ameliyat esnasında doktor, tümörü ve çevresindeki sağlıklı dokuları çıkarmaktadır. Bebeğe karşı oldukça az riski bulunan ameliyat, hamilelik esnasında en güvenli kanser tedavisi olarak görülmektedir.
- Kemoterapi: Kemoterapi tedavisi esnasında kanserli hücrelerin yok edilebilmesi için kemoterapi ilaçları kullanılmaktadır. Kullanılan ilaçlar genel olarak kanser hücrelerinin yetişmesini ve bölünmesini durdurmaktadır. Hamileliğin ilk 3 ayında kemoterapi tedavisi uygulanırsa fetüs zarar görebilir.
Doktorlar, bebeği kanser tedavisinden koruyabilmek için doğumu erken bir vakte çekebilirler, fakat doğal olarak doğum gerçekleşene kadar hamileliği sürdürmek tercih edilebilir. Erken doğan bebekler, genel olarak kemoterapiye maruz kalan bebeklerden daha yüksek sağlık sorunları ile karşı karşıya kalmaktadırlar.
Kanser ve Emzirme
Genel olarak hamilelik sonrasında emzirmeyen kadınlar için kemoterapi tedavisi görmeleri önerilmektedir çünkü kemoterapi ile alınan ilaçlar anne sütü ile bebeğe geçebilmektedir. Benzer olarak, tiroit kanserini tedavi edebilmek için kullanılan radyoaktif iyot gibi dahili olarak alınan radyoaktif ilaçlar da anne sütü ile bebeğe geçebilir ve bebeğe oldukça büyük zarar verebilir.
Hamilelik Kanser Riskini Nasıl Etkilemektedir?
Hamilelik, kanser tedavisinin ne kadar iyi sonuç verdiğini genel olarak etkilememektedir. Ekstra olarak, bir kadının teşhisi ya da tedavisi hamilelik sebebiyle gecikirse, kanser miktarı daha büyük olabilmektedir. Hamilelik esnasında gelişen kanser riski ve tedavi durumu mutlaka uzman bir doktor ile görüşülmelidir. Annelik Yolunda ekibi olarak her zaman sağlığınızı ve iyiliğinizi düşünmekteyiz. Oluşabilecek komplikasyonları ve durumları iyice araştırmanızı önerir ve sağlıklı günler dileriz!
