Hamilelik öncesi muayene anne ve bebeğin sağlığı için çok önemlidir. Sağlık sorunlarını erken tespit etmek ve erken müdahale etmek için hamilelik öncesinde ve başında bazı kontrollerin yapılması gerekir. Bunlardan ilki hamilelikte kan uyuşmazlığı testidir. Erken gebelik belirtileri olduğunu düşünüyorsanız, hemen bir doktora başvurmalısınız. Kan uyumsuzluk testi hastanelerde hızlı bir şekilde tamamlanabilir.
Kan uyuşmazlığı nedir?
Hamilelikte annenin kanı Rh (-) ve babanın kanı Rh (+) olduğunda ebeveynler arasındaki kan uyumsuzdur. Bebeğin kan grubu Rh (+) ise, anne adayının savunma mekanizması bebeğin kan hücrelerini yabancı cisim olarak algılayacak ve onu parçalayacak bir mekanizma geliştirecektir.
İlk gebelikte anne bu yeni kan hücrelerine karşı savunma geliştirene dek bebek doğmuş olacağından, bebek kendini bu ataktan kurtarır. Ancak annenin savunma sistemi ikinci gebelikte daha deneyimli olacağından etkili savunma bebeğe şans vermeyebilir.
Zamanında gerekli önlemler alınmadığı takdirde, annenin savunma sistemi sonraki gebelikte doğmamış bebeğin kanında Rh (+) hücreleriyle karşılaştığında bu sefer hazır savunma hücrelerini (antikorlar gibi) kullanacaktır ve bebeğin hayatını tehlikeye atabilecek savunmayı güçlendirmeye başlayacaktır.
Kan uyuşmazlığı durumunda bebek ne gibi zararlar görebilir?
Ebeveynler arasındaki kan uyumsuz ise, annenin savunma sistemi bebeğin farklı kan türlerini yabancı cisim olarak değerlendirecek ve annenin vücudunda maddeyi yok etmek için bazı savunma hücreleri (yani antikorlar) oluşturulacaktır. Bu antikorlar bebeğe göbek kordonu yoluyla geçer.
Sonuç olarak bebeklerde kalp yetmezliği ve engellilik gibi ciddi sağlık sorunları ortaya çıkabilir. Her geçen gün kansızlığı artan bebeğin vücudunda su birikmesi ve şişlik olabilir; sarılık, beyin hasarı ve hatta ileride bebek kalp yetmezliği nedeniyle rahimde kaybedilecektir.
Kan uyuşmazlığı neden tehlikelidir?
Bebeğin kan grubu Rh (+) ise anne adayının savunma sistemi, doğmamış bebeğin kan hücrelerine düşman gibi davranacak ve onu parçalamak için harekete geçecektir. Bu durumda, benzersiz bir unsur vardır.
Annenin savunma sistemi bu hücrelerle ilk kez karşılaşırsa, savunma sistemi çalışmaya başlamadan önce bebek korunur, ancak Rh (+) hücreleri annenin vücuduna girer. Gerekli önlemler alınmazsa anne adayının savunma sistemi bir sonraki gebelikte doğmamış bebeğin kanında Rh (+) hücreleriyle karşılaşabilir.
Bu durumda savunma sistemi devreye girerek bebeğe zarar verebilir. İlk gebelikte oluşan anti-Rh antikorları bebeğe geçerek bebeğin kanındaki kırmızı kan hücrelerinin parçalanmasına ve bebeğin kansızlığına neden olabilir.
Aynı zamanda yenidoğan sarılığı ve hatta kalıcı sakatlık görülebilir. Çünkü hem anemi hem de sarılık bebeğin kırılgan savunma mekanizmasını daha da zayıflatabilir ve kalıcı sakatlığa neden olabilir.
Doğum öncesinde ne gibi tedbirler alınabilir?
Anne adayı doğum yapmadan önce kan grubunu bilmelidir, eğer anne kan grubu hakkında kesin bilgiye sahip değilse, kan grubunu belirlemek için kontrol edilmelidir. Kan uyuşmazlığına erken müdahale etmek mümkündür.
Kan uyumsuz ise, genellikle ilk hamilelikte sorun olmaz. Ancak ikinci kez ve sonrasında gebelik riski artar. Herhangi bir nedenle anne ve bebeğin anne karnındaki kanı birbirine karışırsa, daha önce koruyucu enjeksiyon yapılmamışsa kan uyuşmazlığı sorun haline gelebilir. Kan karışımı bulunursa, derhal koruyucu bir enjeksiyon yapılmalıdır.
Kan uyuşmazlığına tıbbi müdahale nasıl yapılır?
Hamileliğin 28. haftasından önce anne ve çocuğun kanı karıştırılmazsa bu durum “indirekt kolon” adı verilen kan testi ile doğrulanır ve o hafta koruyucu bir enjeksiyon yapılır. Doğumdan sonraki ilk 72 saat içinde kan grubu pozitif olan annelere RHOGAM enjekte edilir. Koruyucu iğne ileride hamile kaldığında anneyi korumaya devam edecektir.
Kürtaj veya düşük durumlarında nasıl tebir alınmalıdır?
Anne adayı kürtaj veya düşük yapmış olsa bile, kanın uyumsuz olduğu tespit edilirse, anne adayını gelecekte korumak için ilk 72 saat içinde uyuşmazlık iğnesi yapılmalıdır.
RH negatif iseniz, aşağıdaki tüm durumlarda RHOGAM kullanmalısınız:
- Düşük – Abortus,
- Dış (ektopik) gebelik,
- Üzüm(molar) gebelik,
- Amniyosentez,
- Koryon villus örneklemesi,
- Gebelikte kanama,
- Gebelikte karın bölgesine darbe
Bu durumlara dikkat edin!
Normal şartlarda anne ve bebeğin kanı birbirine karışmaz. Ancak bazı durumlar anne ve bebeğin kanının birbiriyle karşılaşıp temas etmesine yol açar.
Bu durumlar;
- Düşük,
• Kürtaj,
• Dış gebelik,
• Amnioosentez,
• CVS,
• Kordonsentez,
• Plesentanın erken ayrılması,
• Kordonsentez.
Bu gibi durumları yaşadıysanız, kan uyuşmazlığı riskiniz fazladır. Hamilelikte kan uyuşmazlığı sürecinizi doktorunuzla takip etmelisiniz. Sağlıklı günler dileriz ?
