Tüp bebek tedavisine başvuran bireylerde tüplerde sıvı, yani hidrosalpinks sorunu gözlenirse, tedaviye başlamadan önce bu sorunun çözülmesi gerekir çünkü yapılan araştırmalar sonucunda bu sıvının varlığı, tüp bebek tedavisinin başarısını önemli derece etkilediği ortaya çıkmıştır.
Hidrosalpinks Nedir?
Hidrosalpinks daha önce geçirilmiş bir enfeksiyon sonucu anne adayının tüplerinde oluşan sıvı birikimidir.
Kadınlarda tüpler rahime bağlıdır. Her ay yumurtalıklardan bırakılan bir yumurta, tüplerden geçerek vücuttan dışarı atılır. Yumurta tüplerdeyken erkeğin spermi ile birleşirse döllenme gerçekleşmiş olur. Döllenen yumurta, yani embriyo, tüplerden geçerek rahime yerleşir. Embriyonun rahime tutunması halinde hamilelik durumu gerçekleşmiş olur, fakat tüpleri etkileyen bir enfeksiyon, tüplerin tıkanmasına ve fonksiyonunu yerine getiremeyecek kadar zarar görmesine sebep olabilir. Bu durumda yumurta ve sperm birleşemeyebilir ve hamilelik durumu gerçekleşemez.
Hidrosalpinks Tüp Bebek Tedavisi Başarısını Nasıl Etkiler?
Tüplerde sıvı olması, hamilelik, implantasyon ve canlı doğum olasılığını, tüplerden kaynaklanan diğer kısırlık nedenlerine göre yarı yarıya azaltır. Oluşan bu durum, düşük olasılığını da iki katına çıkartmaktadır. Ultrason görüntüsünde tüplerde sıvı görülen bireylerde, tüp bebek tedavisi çok düşük başarı oranlarına sahiptir.
Yapılan araştırmalar sonucunda tüplerde biriken sıvının tam olarak hamilelik başarısını nasıl düşürdüğü tespit edilememiş olsa da birkaç teori üzerinde durulmaktadır. Bu teorilerden birisi, hidrosalpinks sıvısının embriyo üzerinde toksik etki yaratarak gelişimini engellediği, embriyonun endometriyal boşluğa sızan sıvı ile birlikte dışarıya aktığı ve hidrosalpinks sıvısının embriyonun tutunmasını ve gelişmesini engelleyen endometriyal değişimler yarattığıdır.
Hidrosalpinks Nasıl Tedavi Edilir?
Hidrosalpinks’in hamileliği engelleme mekanizması tam olarak açıklanamasa da, yapılan araştırmalar tüp bebek tedavisine başlamadan önce bu sıvının boşaltılması gerektiğini ortaya koymuştur. Bunun için birkaç tedavi yöntemi mevcuttur.
Salpingektomi (Tüpün Tamamen Alınması)
Ultrasonda tüplerde sıvı görülen bireyler üzerinde yapılan geniş kapsamlı çalışmalarda, bu hastalara tüp bebek tedavisinden önce laparoskopik salpingektomi uygulamanın canlı doğum oranlarını iki katına çıkardığı görülmüştür. Bu tedavi yönteminin özellikle sıvının ultrasonda görülebildiği durumlarda kullanılması önerilmektedir. En çok da diğer tüpün sağlıklı olduğu hastalarda tek taraflı salpingektomi yöntemi uygulanması, hamilelik başarısı üzerinde kayda değer pozitif bir etki yaratmaktadır, fakat salpingektomi tedavisinde düşük de olsa yumurtlalıklara giden damarlarda ve sinirlerde hasar oluşma riski de mevuttur.
Tüplerin Bağlanması
Eğer bireyin tüplerinde çok fazla yapışıklık varsa, salpingektomi uygulanması teknik olarak çok zor olabilir ve yumurtalığın zarar görme riski yükselebilir. Bu durumda genel olarak, tüplerin bağlanması önerilmektedir. Yapılan araştırmalar, bu uygulamanın da klinik hamilelik oranlarını artırdığını göstermektedir.
Hastanın salpingektomiye ve tüplerin bağlanmasına onay vermesi zor olabilir çünkü bu tedavilerin çift taraflı (her iki tüpe) uygulanması kesin olarak kısırlığa yol açacaktır ve bu durum muhtemelen bireyde olumsuz psikolojik etki yaratacaktır, fakat hasta tedaviye onay verdiği takdirde tüp bebek tedavisi ile hamile kalma olasılığı önemli ölçüde yükselecektir.
Transvajinal Aspirasyon (Sıvının Vajina Yoluyla Emilmesi)
Hidrosalpinkste hamilelik olasılığını artırmak için bir diğer seçenek de yumurta toplama sırasında, tüplerdeki sıvının vajinadan aspire edilmesi, yani emilmesi durumudur. Bu tedavi, özellikle sıvının yumurtalıkların uyarılması sırasında oluşması ve ultrasonda görülebilir hale gelmesi durumunda kullanılmaktadır.
Hidrosalpinks’in Önlenmesi ya da Tüp Bebek Tedavisine Başlamadan Önce Farkedilmesi İçin Neler Yapılabilir?
Klamidya gibi cinsel yolla bulaşan hastalıklar, hidrosalpinks kısırlık riskini arttırmaktadır. İdeal olanı, cinsel yolla bulaşan hastalıkları önleyerek, hidrosalpinksin önüne geçilmesidir. Bu durum için özellikle gençlerde kondom kullanımını teşvik etmek, cinsel yolla bulaşan hastalıkların tamamen iyileşene kadar tedavisine devam edilmesi ve bireylerin bilgilendirilmesi oldukça önemlidir.
Tüp bebek tedavisine başlamadan önce vireyin geçmiş öyküsünün alınması çok önemlidir çünkü daha önce geçirilmiş pelvik enfeksiyonlar bu esnada ortaya çıkabilir. Bireye klamidya testi yapılması da bu konuda fikir verebilir çünkü geçirilmiş klamidya enfeksiyonları hidrosalpinksle doğrudan ilişkilidir. Bir şüphe uyanırsa ultrason ile hidrosalpinksin varlığı kontrol edilebilir ve tüp bebek tedavisine başlamadan önce hastayla tedavi seçenekleri konuşularak laparoskopi ya da diğer tedaviler uygulanabilir.
Birey, tüp bebek öncesi hidrosalpinksin tedavi edilmemesi durumunda tüp bebek başarısının düşük olabileceği konusunda bilgilendirilmelidir. Eğer ilk tüp bebek tedavisinden önce birey, salpingektomi ya da diğer tedaviler için kendini hazır hissetmezse ve ilk deneme başarısız olursa, ikinci denemeden önce bu konu tekrar gözden geçirilmelidir.
Annelik Yolunda ekibi olarak sağlığınıza dikkat etmenizi ve gerekli testleri yaptırmanızı tavsiye ederiz. Mutlu günler dileriz! 😊
Kaynaklar:
- https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1472648310607924
- https://academic.oup.com/humrep/article/14/11/2762/859741?login=true
- https://www.tandfonline.com/doi/full/10.3109/01443615.2014.985768?casa_token=rWoRAJSCycUAAAAA%3AdSJdwKa7RLR7K2bH0l5iujUBZp_Ull6e2I-mvBz7JyCPgOat6jmw-0ZlMOinTBzXYJrdCTvXnNRSJ1Z7
- https://academic.oup.com/humupd/article/6/4/387/768815?login=true
- https://academic.oup.com/humrep/article/16/11/2403/681158?login=true
- https://academic.oup.com/humrep/article/17/5/1141/845461?login=true
Görsel Kaynak: https://dailycaller.com/2018/07/18/arizona-frozen-embryos/
