Kanser günümüzde sıkça rastladığımız problemlerden biri haline gelmiştir. Stres, sağlıksız beslenme koşulları, gıdalar içindeki koruyucular, sigara kullanımı kanser hastalığının artışındaki başlıca sorumlu etmenlerdir. Aynı zamanda erken teşhis olanaklarının artması, bireylerin bu konuda takiplerinin yapılması yönünde bilinçlendirilmesi, tıptaki teşhis amaçlı teknolojik gelişmeler giderek artan sayıda erken dönemde tanınmış kanser vakaları ile karşılaşmamıza neden olmaktadır.
/black-doctor-giving-pregnant-patient-ultrasound-487702341-5a26c3f4da27150037f147e2.jpg)
Kanserin erken dönemde yakalanması, çoğu zaman şifa ile sonuçlanacak bir süreci ve beraberinde doğurganlığın korunması konusunu da karşımıza getirmektedir. Kanser tedavisinde kullanılan kemoterapi ve radyoterapi, kadınların yumurtalıkları ile erkeklerin testislerinde, yumurta ve sperm hücrelerini yok etmektedir. Kullanılan doza bağımlı olmakla beraber bazen kalıcı menopoz ya da spermlerin tamamen yok olması ile karşı karşıya kalınabilmektedir. Araştırmalar, kemoterapi sonrası 40 yaş altı kadınlarda %10-%25, 40 yaş üstündekilerde ise %90 civarında menopoz, yani yumurtlamanın tamamen kalıcı olarak durmasının söz konusu olabileceğini belirtmektedir. Aynı durum erkekler için de geçerlidir
Embriyo Nasıl Dondurulur?
Doğurganlığın korunmasındaki en başarılı yöntem, “embriyo dondurma” olarak öne çıkmaktadır. Bu yöntemde kadının yumurtalıkları uyarılmaktadır. Tedavide hormonları belli bir seviyede tutmak için bazı ilaçlar eklenmekte, yumurtalar istenilen boya geldiğinde toplanmaktadır. Erkeğin spermi ile birleştirildikten sonra embriyo oluşumu takip edilmekte ve iyi olan embriyolar dondurularak saklanmaktadır.
Kanser Tedavisinde Doğurganlığın Korunması
Ülkemizde kanserli hastalarda doğurganlığın korunması konusunda hala yeterli bilinç oluşturulmamıştır. Yumurta ve sperm dokularının saklanması halinde kanser tedavisi bittiğinde kadının yaşı kaç olursa olsun gebe kalma ve çocuk doğurma şansı devam edecektir. Kadınlarda yaşla rahim gebe kalma yeteneğini kaybetmemektedir. Öyle ki; yumurtalar genç yaşta dondurulduğunda, kadın menopoza girmiş olsa bile dondurulmuş yumurta çözülerek sperm ile birleştirilmektedir. Oluşan embriyolar rahim hazırlandıktan sonra yerleştirilip gebelik elde edilebilmektedir. Erkeklerde sperm elde etmek kolaydır; sadece akla gelmelidir. Kadınlarda yumurtaların alınması, yumurtalıkların uyarılması tedavisi sonrasında yapılabilir. Yumurtalıkların uyarılması için kullanılan ilaçlardan çoğu zaman hormon oluşları nedeni ile korkulduğu için bu tedaviler istenmemekte ve kadının kanser tedavisi sonrası ileride çocuk sahibi olabilme hakkı elinden alınmaktadır.
Kadınların Doğurganlık Hakları ve Kanser Tedavisi
Kanserli hastalarda, özellikle de hormon duyarlı genç yaşlardaki meme kanserli vakalarda, korkmadan bu tedavileri yapmak mümkündür. Standart tedavi dışında, estradiol hormonunun yükselmemesi için bazı ilaçlarla tedavi sırasında destek yapılmaktadır. Bir sürü yumurta büyütüldüğü halde estradiol hormonu normal adet döngüsü sırasındaki seviyelerde tutulmaktadır. Bu şekilde, yumurtalıkların uyarılması için yapılan tedavinin, kansere herhangi bir yan etkisinin olmaması sağlanmaktadır.
Yumurtalar büyütüldüğünde, genel anestezi altında toplanıp, dondurularak saklanmaktadır. Kanser tedavisi bitiminde istenildiği zaman kullanılabilmektedir. Böylece kadının doğurganlık hakkı tedaviden etkilenmemiş olmaktadır. Bazen yumurtalıkların uyarılması ve yumurta toplanması için gerekli zaman olmayabilir. Böyle durumlarda yumurtalık dokusu alınarak saklanır. Tedavi bitiminde, yumurtalık dokusu tekrar kadın vücuduna yerleştirilerek çalışır hale getirilir. Bu durumda kadın menopozdan da korunmuş olur.
Annelik Yolunda ekibi olarak, sağlığınıza dikkat etmenizi temenni eder, mutlu günler dileriz! 🤩
Kaynaklar:
