Karaciğer yağlanması, karaciğerde fazla yağ depolanmasının neden olduğu yaygın bir durumdur. Çoğu insanın hiçbir semptomu yoktur ve bu durum ciddi sorunlara neden olmaz. Yine de bazı durumlarda karaciğer hasarına yol açabilir. İyi haber şu ki, karaciğerin yağlanması yaşam tarzı değişiklikleri ile sıklıkla önlenebilir veya hatta tersine çevrilebilir.
Karaciğer yağlanması nedir?
Karaciğer yağlanması, karaciğer hücrelerinde çok fazla yağ biriktiğinde oluşur. Bu hücrelerde çok az miktarda yağ bulunması normal olsa da,% 5’inden fazlası yağ ise karaciğer yağlı kabul edilir. Çok fazla alkol içmek karaciğerin yağlanmasına yol açabilir, ancak çoğu durumda bir rol oynamaz.
Karaciğerin yağlanması durumu, batı ülkelerinde yetişkinlerde ve çocuklarda en yaygın karaciğer yağlanma çeşidi olan geniş alkolik olmayan karaciğer yağlanması kategorisine girer.
Alkolsüz karaciğer yağlanması, karaciğer hastalığının ilk geri dönüşümlü aşamasıdır. Ne yazık ki, çoğu zaman teşhis edilemez. Karaciğer yağlanması zamanla, daha ciddi karaciğer rahatsızlıklarına yol açabilir.
Bu durum ayrıca kalp hastalığı, diyabet ve böbrek hastalığı gibi diğer hastalıkların riskinin artmasıyla da bağlantılıdır.
Karaciğer yağlanmasına ne sebep olur?
Karaciğerin yağlanmasına neden olabilecek veya buna katkıda bulunabilecek birkaç faktör vardır, bunlar:
- Obezite: Obezite, karaciğerin yağ depolamasını teşvik edebilen düşük dereceli inflamasyon içerir. Obez yetişkinlerde % 30-90 oranında karaciğerin yağlanması olduğu düşünülmektedir ve çocuklarda obezite nedeniyle de bu durum giderek artmaktadır.
- Aşırı karın yağı: Normal kilolu kişiler, “iç organları açısından obezlerse”, yani bel çevresinde çok fazla yağ taşıyorlarsa karaciğer yağlanması geliştirebilirler.
- İnsülin direnci: İnsülin direnci ve yüksek insülin seviyelerinin, tip 2 diyabet ve metabolik sendromlu kişilerde karaciğerin yağ depolamasını artırdığı gösterilmiştir.
- Yüksek rafine karbonhidrat alımı: Sık sık rafine karbonhidrat alımı yani karbonhidrat ağırlıklı besinler tüketmek, özellikle aşırı kilolu veya insüline dirençli kişilerde karaciğer yağlanmasını tetikler.
- Şekerli içecek tüketimi: Soda ve enerji içecekleri gibi şekerle tatlandırılmış içecekler, fruktoz bakımından zengindir bu da, çocuklarda ve yetişkinlerde karaciğer yağ birikimini tetiklediği gösterilen bir diğer besin öğesidir.
- Bozulmuş bağırsak sağlığı: Yakın zamanda yapılan araştırmalar, bağırsak bakterilerinde bir dengesizliğe, bağırsak bariyer fonksiyonu ile ilgili sorunlara veya diğer bağırsak sağlığı sorunlarına sahip olmanın karaciğer yağlanması gelişimine katkıda bulunabileceğini göstermektedir.
Karaciğer yağlanmasının belirtileri
Bu durumun çeşitli belirti ve semptomları vardır, ancak bunların tümü mevcut olmayabilir.
Hatta karaciğerinizin yağlı olduğunu bile fark etmeyebilirsiniz. Bunlar:
- Yorgunluk ve halsizlik
- Karın bölgesinde yağlanma
- AST ve ALT dahil yüksek karaciğer enzim seviyeleri
- Yüksek insülin seviyeleri
- Yüksek trigliserid seviyeleri
gibi durumlar olabilir.
Karaciğer yağlanması ilerlerse, aşağıdaki semptomlar gelişebilir:
- İştahsızlık
- Bulantı ve kusma
- Orta ila şiddetli karın ağrısı
- Gözlerde ve deride sararma
Karaciğeri yağlanmasını erken teşhis edebilecek standart muayeneler ve kan testleri için doktorunuz ile düzenli olarak görüşmenizi tavsiye ederiz
Karaciğerde yağlanmayı önleyen gıdalar
Karbonhidratı azaltmanın ve aşırı kalori alımını önlemenin yanı sıra, yağlı karaciğer için faydalı olabilecek bazı yiyecek ve içecekler vardır:
- Tekli doymamış yağlar: Araştırmalar, zeytin yağı, avokado ve fındık gibi tekli doymamış yağ asitleri bakımından zengin yiyecekler yemeyi önermektedir.
- Peynir altı suyu proteini: Peynir altı suyu proteininin tüketimi, obez kadınlarda karaciğer yağını % 20’ye kadar azalttığı gösterilmiştir. Ek olarak, karaciğer enzim seviyelerini düşürür ve daha ileri karaciğer hastalığı olan kişilerde başka faydalar sağlar.
- Yeşil çay: Bir çalışma, yeşil çayda kateşin adı verilen antioksidanların, karaciğer yağlanması olan kişilerde karaciğer yağını ve iltihaplanmayı azaltmaya yardımcı olduğunu göstermiştir.
- Çözünebilir lif: Bazı araştırmalar, günde 10-14 gram çözünür lif tüketmenin karaciğer yağını azaltmaya, karaciğer enzim düzeylerini düşürmeye ve insülin duyarlılığını artırmaya yardımcı olabileceğini göstermektedir.
Karaciğer yağlanmasını azaltmaya yardımcı olabilecek egzersizler
Fiziksel aktivite, karaciğer yağını azaltmanın etkili bir yolu olabilir.
Çalışmalar, haftada birkaç kez düzenli antrenmanı yapmanın, kilo kaybı olup olmadığına bakılmaksızın, karaciğer hücrelerinde depolanan yağ miktarını önemli ölçüde azaltabileceğini göstermiştir.
Dört haftalık bir çalışmada, haftada beş gün 30-60 dakika egzersiz yapan karaciğer yağlanması olan 18 obez yetişkin, vücut ağırlıkları sabit kalmasına rağmen karaciğer yağında % 10’luk bir azalma yaşadığı belirtilmiştir.
Yüksek yoğunluklu fitness antrenmanın da karaciğer yağını azaltmak için faydalı olduğu söyleyebiliriz.
Dolayısıyla karaciğerde yağlanma yaşıyorsanız, beslenme rutininiz ile birlikte spor ve egzersiz yapmanızı yağlanma oranını düşürmek adına tavsiye ederiz. Sağlıklı günler dileriz ?
