Son günlerde küresel bir panik haline gelen maymun çiçeği virüsü, pek çok ülkede tespit edilmiş olup, çeşitli yerlerde de ortaya çıkmaya devam etmektedir. Pek çok kişi “Maymun çiçeği virüsü nedir? Tehlikeli ve ölümcül müdür? Semptomları ve yan etkileri nelerdir?” gibi çeşitli sorular sormaktadır. Annelik Yolunda ekibi olarak, bu yazımızda sizlere maymun çiçeği virüsü hakkında bilgiler vereceğiz ve sorularınıza cevaplar arayacağız.
Maymun Çiçeği Virüsü Nedir?
Maymun çiçeği, insanlar da dahil olmak üzere belirli hayvan türlerine MPVX aracılığı ile bulaşan, çiçek grubu hastalıklarından biridir. Daha genel bir tanımla, hastalığa, Poxviridae ailesinde bulunan Orthopoxvirüs cinsinin bir üyesi olan maymun çiçeği virüsü (Monkeypox) neden olmaktadır.
Maymun çiçeği virüsü, genel olarak Orta ve Batı Afrika bölgelerinin tropikal yağmur ormanlarında ortaya çıkmaktadır. Bu virüs, çoğu zaman diğer bölgelere de ihraç edilen viral bir zoonotik hastalıktır.
Maymun çiçeği virüsü, ilk olarak 1958 yılında laboratuvar ortamında maymun kolonilerinde çiçek benzeri bir hastalık salgınının ortaya çıkması ile keşfedilmiş olup, ismine “maymun çiçeği” denilmiştir. Maymun çiçeği virüsü vakası ilk olarak 1970 yılında Demokratik Kango Cumhuriyeti sınırları içinde görülmüştür. Söz konusu 1970 yılından itibaren diğer Orta ve Batı Afrika ülkelerinde bulunan insanlarda da maymun çiçeği virüsü vakaları bildirilmiştir.
Maymun çiçeği virüsü genel olarak Orta Afrika ve Batı Afrika olmak üzere iki farklı genetik gruba ayrılmaktadır. İnsanlarda görülen maymun çiçeği virüsü genel olarak Orta Afrika’dan gelmektedir ve Batı Afrika maymun çiçeği virüsüne göre daha şiddetli ve ölümcüldür.
Maymun Çiçeği Virüsü Nasıl Bulaşmaktadır?
Maymun çiçeği virüsü, insanlara genel olarak kemirgenler ve primatlar gibi vahşi hayvanlardan bulaşmaktadır, fakat insandan insana bulaşma durumu da olabilmektedir.
Maymun çiçeği virüsü, insandan insana lezyonlar, vücut sıvıları, solunum damlacıkları ve yatak örtüsü gibi kontamine olmuş materyaller ile bulaşmaktadır. Yetersiz pişmiş et ve enfekte olmuş hayvanların hayvansal ürünlerini yemekte olası bir bulaşma faktörüdür. Ayrıca maymun çiçeği virüsü, anneden plasenta yolu ile bebeğe de bulaşabilmektedir.
Maymun çiçeği virüsünün kuluçka süresi, genel olarak 6 ile 13 gün arasında değişmektedir, fakat bu süre 5 ile 21 gün arasında da değişebilir. Maymun çiçeği virüsünün enfeksiyonu iki döneme ayrılmaktadır. Bu dönemler aşağıdaki gibidir:
- İlk dönem, ateş, yoğun baş ağrısı, lenf bezlerinin şişmesi, sırt ağrısı, kas ağrıları ve şiddetli halsizlik ile karakterize olan bir dönemdir. Bu dönem, genel olarak 0 – 5 gün arasında sürmektedir. Lenf bezlerinin şişmesi, başlangıçta benzer görünebilen diğer hastalıklar ile karıştırılabilmektedir.
- İkinci dönem, genel olarak deri döküntüsü ve yüksek ateşin ortaya çıkması ile karakterize edilmektedir. Bu dönem 1 – 3 gün içerisinde başlamaktadır. Deride görülen döküntüler, gövdeden ziyade yüz bölgesinde daha yoğun olarak görülebilir. Bu döküntüler, genel olarak yüz bölgesinde başlayıp, avuç içlerini ve ayak tabanlarını da etkilemektedir. Ayrıca genital bölge ve kornea da bu virüsten etkilenebilmektedir.
Maymun çiçeği virüsü, genel olarak 2 ila 4 hafta kadar süren semptomlara sahiptir. Kendi kendini sınırlayabilen bu virüs, şiddetli vakalar şeklinde görülebilmektedir. Genel olarak, çocuklar arasında daha sık görülen bu virüsün öldürme oranı %0 ile %11 arasında değişmektedir.
Maymun Çiçeği Virüsü’nün Tanısı ve Tedavisi
Maymun çiçeği virüsünün tanısı için polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) testi oldukça güvenilirdir. Olası durumlarda biyopsi de seçenek olarak kullanılmaktadır.
Maymun çiçeği virüsünün yayılmasını kontrol altında tutabilmek için çiçek hastalığı aşısı, anti – viraller ve intravenöz immün globulin (VIG) kullanılmaktadır.
Maymun Çiçeği Virüsü’ne Maruz Kalma Riski
Maymun çiçeği virüsü genel olarak Orta ve Batı Afrika’nın tropikal yağmur ortamlarında görülmektedir. Çoğu insan enfeksiyonu birincil olarak hayvandan insana bulaşmakla olmaktadır. Hastalıktan korunmak için kişilerin yabani hayvanlarla, özellikle hasta ya da ölü hayvanlarla, etlerle, kanlarla ya da diğer kısımlarla korunmasız bir şekilde temastan kaçınmalıdır. Ayrıca, hayvan eti ya da parçaları içeren tüm yiyecekler yenilmeden önce iyice pişirilmelidir.
Maymun Çiçeği Hastalığı’ndan Korunma Yolları Nelerdir?
Maymun çiçeği hastalığından korunabilmek için çeşitli yöntemler bulunmaktadır. Bu yöntemler aşağıdaki gibidir:
Virüsü barındırabilecek hayvanlar ile temastan kaçınılmalıdır.
- Hasta bir hayvan ile temas etmiş herhangi bir kontamine malzeme ile temas kaçınılmalıdır.
- Enfekte olmuş hastalar ile temastan kaçınılmalıdır. Herhangi bir temas durumunda kişi kendisini izole etmelidir.
- Enfekte olmuş kişiler ya da hayvanlar ile temastan sonra eller iyice temizlenmelidir.
- Enfekte olan kişiler ile temas ederken kişisel koruyucu ekipmanlar kullanılmalıdır.
Son günlerde ortaya çıkan ve adını duyuran maymun çiçeği virüsü, her ne kadar tehlikeli gibi durmasa da dikkat edilmediğinde oldukça tehlikeli olabilmektedir. Annelik Yolunda ekibi olarak kendinize dikkat etmenizi tavsiye eder, sağlıklı ve mutlu günler dileriz. 😊
