Dünyada ve ülkemizde kadınlarda en sık görülen kanser türü olan meme kanseri erken dönemde hiçbir belirti vermeyerek sinsice ilerleyebilir. Günümüzde meme kanserinin giderek artış gösterdiğini, buna karşın bilim insanlarının yoğun çalışmalarıyla tanı ve tedavide son yıllarda devrimsel denilebilecek yöntemler geliştirdiğini de belirtmekte fayda var.
Sağlıksız beslenmeden hareketsizliğe, aşırı kilodan uzun süreli ve kontrolsüz hormonal tedavilere, sigara ve alkolden hiç doğum yapmamaya, erken adete girmekten geç menopoza… Son yıllarda ülkemizde görülme sıklığı giderek artan meme kanserine birçok etken zemin hazırlayabilir. Ailede özellikle birinci dereceden ve genç yaşta meme kanseri tanısı alan biri varsa, genetik geçişli meme ve jinekolojik kanser sendromlarının da düşünülmesi ve taramaların buna göre planlanması gerekir.
Meme kanserinin erken evrede hiç bir belirti vermeyebildiğini, tümör büyüdüğü zaman memede ele gelen ağrılı veya ağrısız kitle, meme başında çekinti, meme başından kanlı akıntı, koltuk altında ele gelen şişlik, meme derisinde kızarıklık, ısı artışı ve portakal kabuğu görünümü ile kendini gösterebildiğini belirtmekte fayda var. Ama amaç bütün bu belirtileri vermeden tümörü bir santimetrenin altında, erken evrede teşhis edebilmektir. Bu ancak hiçbir yakınması olmayan sağlıklı kadınlarda taramaların yapılması ile sağlanabilir.
Meme kanseri riskini azaltmak için; aşırı kilodan uzak durmak, düzenli egzersiz yapmak, dengeli ve Akdeniz diyeti ağırlıklı beslenmek (yani mevsiminde bol miktarda sebze-meyve tüketmek, bol balık yemek, zeytinyağlı gıdaları seçmek, az şeker, az tuz tüketmek, aşırı hayvansal yağdan ve işlenmiş gıdalardan uzak durmak), kaliteli ve yeterli uyumak, alkolden ve sigaradan kaçınmak gerekmektedir.
Son yıllarda yapılan çalışmalarda uyku düzeninin de meme kanseri gelişme riski ile ilişkili olduğu gösterilmiştir. Özellikle gece nöbeti tutarak çalışan kadınlarda meme kanseri riski biraz daha yüksek bulunmuştur. Uyku sırasında DNA hasarı gelişmiş, henüz kansere dönüşmemiş ancak bu yola girmiş olan hücreler onarılır ve yenilenir. Bu nedenle sağlıklı uykunun koruyucu etkisini de atlamamak gerekir.
Elle muayene ve mamografi hayat kurtarır
Meme kanserinde erken tanı çok önemlidir. Çünkü meme kanseri erken teşhis edildiğinde tam olarak şifaya kavuşulabilen bir hastalıktır. Bu nedenle her kadının kendi kendini elle muayene etmesi (ergenlik yaşından itibaren ayda bir her iki memenin ve koltuk altının kişi tarafından elle yoklanması) ve her sağlıklı kadının 40 yaşından itibaren yılda bir mamografi yaptırması gerekir. Özel bir neden varsa 35 yaşından itibaren yapılmalıdır. Ailevi meme kanseri sendromu olan ailelerde ise meme kanseri taramasının meme MR’ı ile birlikte yapılması önerilmektedir.
Meme kanseri 4. devrede tedavisi nasıl olur?
- evre meme kanseri, kanserin gelişen bölgenin dışına yayılan evresidir. Genellikle ilk yayıldığı organların başında karaciğer ve akciğer gelir. Bununla beraber aşağıdakilerden birine veya birkaçına eş zamanlı yayılabilir:
- Uzak lenf düğümleri
- Beyin
- Karaciğer
- Akciğerler
- Kemikler
Meme kanserinin 4. Evresi aynı zamanda metastatik meme kanseri veya ileri meme kanseri olarak adlandırılır. Pek çok meme kanseri türü olduğu için birçok tür meme kanseri tedavisi de vardır. İlk gelen tedavi seçenekleri şunlardır:
- Kemoterapi
- Radyasyon tedavisi
- Ameliyat
- Hormon tedavisi
- Hedefli tedavi
- Biyolojik terapi (İmmünoterapi)
- Klinik denemeler
- Palyatif bakım
1. Kemoterapi
Kemoterapi’de, kanser hücrelerini öldürmek ve kanser büyümesini yavaşlatmak için bir veya daha fazla ilaç kullanır. İlaçlar ağızdan veya damardan alınır. Daha sonra kan dolaşımına girerler. Bu şekilde, ilaçlar kanserin orijinal bölgesini ve vücutta kanser hücrelerinin yayıldığı alanları hedefleyebilir.
Kemoterapi ilaçları ayrıca vücuttaki kanserli olmayan hücreleri de etkiler. Bu nedenle, insanlar aşağıdakileri içerebilecek yaygın kemoterapi yan etkileri yaşarlar:
- Yorgunluk
- Mide bulantısı
- Kusma
- Kabızlık
- Saç kaybı
- Düşük kan sayımı
Yan etkiler genellikle kemoterapi tamamlandıktan sonra azalır. Mide bulantısı önleyici ilaçlar, bağışıklık güçlendirici iğneler ve diğer destekleyici yöntemler bu yan etkileri azaltmaya yardımcı olabilir.
2. Radyasyon tedavisi
Radyasyon tedavisi hem kanser hücrelerini yok etmek hem de kanser büyümesini yavaşlatmak için güçlü X ışınları veya diğer radyasyon türlerini kullanır. Radyasyon iki yolla kullanılabilir:
- Vücudun dışından kanserin büyüdüğü bölgeye odaklanmış şekilde,
- İğne, tüp veya pellet ile bir tümörün içine veya yakınına yerleştirilmiş bir şekilde uygulanabilir.
Meme kanserinin 4. Evresi için, radyasyon genellikle bir soruna neden olan kemik veya beyin gibi belirli bir metastaz (hücre ölümü) bölgesinde kullanılır. Radyasyon tedavisi yorgunluğa, cilt yanıklarına ve cilt tahrişine neden olabilir. Ayrıca, iltihaplı akciğer dokusu ve kalp hasarı gibi nadir fakat ciddi komplikasyonlara da neden olabilir.
Sağlıklı günler dileriz 😊
