Menopoz Nedir?
Menopoz, sağlıklı yaşlanmanın normal bir parçasıdır. Bazen hayat değişikliği olarak adlandırılan menopoz, bir kişinin arka arkaya 12 ay boyunca adet görmediği anlamına gelir. Daha erken veya daha geç olabilmesine rağmen çoğu kadın 45 ila 55 yaşları arasında menopoza girer. Menopoza geçiş olarak da adlandırılan perimenopoz, genellikle kişinin 30’lu veya 40’lı yaşlarında başlar ve beş yıl veya daha fazla sürer.
Perimenopozdan geçen birçok kişi, daha hafif kanama veya düzensiz adet döngüleri gibi adet dönemlerindeki değişiklikleri ilk kez fark eder. Zamanla, yumurtalıkları her ay yumurta salmayı bıraktığından (yumurtlama) adet dönemlerini daha sık kaçırmaya başlarlar. Perimenopoz sırasında vücudun östrojen ve progesteron gibi hormon seviyeleri önemli ölçüde değişmeye başlar. Bu hormonal değişiklikler, aşağıdakiler de dahil olmak üzere bir dizi belirtiye yol açar:
- Düzensiz vajinal kanama
- Sıcak basmaları, özellikle geceleri aşırı terleme
- Hızlı kalp atışı
- Düşük libido
- Vajinal kuruluk gibi cinsel yan etkiler
- Pelvik tabandaki değişiklikler nedeniyle idrar kaçırma
- Ruh hali değişiklikleri, depresyon ve kaygı
- Eklem ağrısı
- Bilinç kararması
- Hafıza ile ilgili problemler
- İdrar yolu enfeksiyonları (İYE)
Menopoz Sonrası Gebelik
Bir kadının en doğurgan olduğu vakit 20’li yaşları iken bu durum yaşlandıkça, özellikle 35 yaşına ulaştıktan sonra bu yeteneği azalır. Buna karşın menopoz sonrası gebelik doğal olarak pek mümkün değil. Menopoz sonrası gebelik konusunda elde edilen bası istatistikler:
- 30 yaşında sağlıklı, doğurgan bir kadının gebe kalmaya çalıştığı her ay %20 oranında gebe kalma şansı vardır.
- 40 yaşına geldiğinde, bir kadının hamile kalmaya çalıştığı her ay hamile kalma şansı %5’ten azdır.
- 51 yaşına gelindiğinde çoğu kadın menopoza girmiş olacak ve hamile kalamayacak veya başarılı bir hamilelik geçiremeyecektir.
Tüm bu istatistikler, doğal gebe kalma, doğurganlık tedavileri ve ayrıca in vitro fertilizasyon (IVF) için geçerlidir. Ne yazık ki medya, doğurganlık tedavileri ile kadınların menopozdan önce veya sonra herhangi bir zamanda hamile kalabileceği fikrini yaymaktadır, ancak gerçek şu ki, bir kadının yaşı, doğal gebe kalmayı etkilediği kadar, kısırlık tedavilerinin başarı oranlarını da etkilemektedir. Bir kadın yaşlandıkça yumurtalarının kalitesi ve miktarı sürekli olarak düşer. 50’li yaşlarındaki bir kadın potansiyel olarak hala hamile kalabilir, ancak bunun gerçekleşmesinin tek yolu donör yumurta ve tüp bebek olabilir ve o zaman bile gebe kalma şansı nispeten zayıftır.
Menopoz Sonrası Gebelik ve Doğurganlık
Bu sizi belki şaşırtabilir ama menopoz doğurganlığın sonu değildir. Menopoz terimi aslında perimenopoz olarak bilinen durumu açıklamak için yıllar içinde yaygın bir şekilde kullanılmıştır. Kuzey Amerika Menopoz Derneği (NAMS), menopoz dönemini, bir kadının adet görmeden art arda 12 aya ulaştığı nokta olarak tanımlar. Menopoza giden süre aslında perimenopoz olarak adlandırılır ve bu süre zarfında kadınların hamile kalma şansı hala çok düşüktür.
Perimeopoz döneminde hormon seviyelerinde değişiklik meydana gelir, bununla birlikte gece terlemeleri ve sıcak basmaları gibi semptomlar oluşur. Adet döngüleri bu dönemde düzensiz ve tahmin edilemez hale gelir. Perimenopoz, bazı kadınlar için altı yıl veya daha fazla sürebilir. Adet döngünüzdeki değişikliklerle başlayan süreç menopoza bağlı semptomları içererek devam eder.
Menopoz Sonrası Gebeliğin Potansiyel Riskleri
Hamilelikte her zaman bazı riskler olsa da, menopoz sonrası gebelik sırasında riskler çok daha yüksektir. Çeşitli komplikasyon potansiyeli vardır ve perimenopoz döneminde hamile olan kadınlar yüksek riskli kabul edilir ve tıp uzmanları tarafından daha yakından izlenmelidir. 40 yaşın üzerindeki kadınların düşük yapma şansının yaklaşık %50 olduğunu burada unutmamanız gerekir.
Perimenopozal yıllarınızda hamile kalmayı düşünüyorsanız, hamileliği daha da zorlaştırabilecek önceden var olan herhangi bir durumdan tıbbi olarak kurtulduğunuza emin olmalısınız. Hamilelik sırasında 35 yaşından sonra artan sağlık riskleri şunları içerebilir:
- Gestasyonel diyabet
- Çoğul gebelikler
- Yüksek kan basıncı
- Düşükler veya ölü doğumlar
- Plasenta previa
- Sezaryen doğumlar
- Erken veya düşük doğum ağırlığı
Postmenopoz ve Tüp Bebek
Postmenopoza ulaştığınızda, hormon düzeyleriniz artık yumurtlama ve doğal gebelik için uygun değildir. Bununla birlikte, in vitro fertilizasyon (IVF) yoluyla hamile kalma şansınız hala var. Menopozdan sonra IVF’nin birçok durumda başarılı olduğu kanıtlanmıştır. Daha önce dondurduğunuz kendi yumurtalarınız veya bir donörün yumurtaları (taze veya dondurulmuş) kullanılarak yapılabilir. Bu süreç, vücudunuzu implantasyon sürecine hazırlamak ve bebeği terme kadar taşımak için hormon tedavisi görmenizi gerektirecektir. Bununla birlikte, postmenopozal kadınların, premenopozal kadınlara kıyasla IVF’den sonra küçük ila büyük gebelik komplikasyonları yaşama olasılıklarının çok daha yüksek olduğunu unutmayın. Menopozdan sonra tüp bebek herkes için bir seçenek değildir. Bu büyük ölçüde genel sağlık durumunuza bağlıdır ve bir doktor bunun sizin için bir seçenek olup olmadığını size söyleyebilmelidir.
Kaynaklar:
- MedlinePlus. Menopause.
- Mirsafi R, Attarha M. Postmenopausal pregnancy: a case report. Iran J Nurs Midwifery Res. 2020;25(3):260-262. doi:10.4103/ijnmr.IJNMR_94_19
- Cutas D, Smajdor A. Postmenopausal motherhood reloaded: advanced age and in vitro derived gametes. Hypatia. 2015;30(2):386-402. doi:10.1111/hypa.12151
- National Institute on Aging. What is menopause?
- The American College of Obstetricians and Gynecologists. The menopause years.
- The American College of Obstetricians and Gynecologists. Having a baby after age 35: how aging affects fertility and pregnancy.
- Santoro N. Perimenopause: from research to practice. J Womens Health (Larchmt). 2016;25(4):332-339. doi:10.1089/jwh.2015.5556
