Uterus malformasyonu olarak da bilinen rahim şekli bozukluğu, embriyogenez sırasında normal uterus oluşumunu engelleyen Müllerian kanallarının anormal gelişiminden kaynaklanan bir tür kadın genital sistem malformasyonudur. Rahim şekli bozukluğu bazen Müllerian anomalileri olarak adlandırılır. Embriyo oluşurken, fallop tüplerini, uterusu, serviksi ve vajinanın üst üçte ikisini içeren dişi üreme yolunda iki çift müllerian kanalı gelişir. Vajinal septum gibi bu sistem bozulduğunda çok çeşitli bozukluklar ortaya çıkabilir. Doğum kusuru nedeniyle oluşan rahim şekli bozukluğu, rahimde, kız bebekler, doğumdan önce birleşen uteruslarının iki ayrı yarısını geliştirir. Eğer iki yarı tam olarak birleşmezse, kadın hatalı biçimlendirilmiş bir rahimle doğabilir.
Rahim Şekli Bozukluğu Nasıl Ortaya Çıkar?
Fetal gelişim sırasında uterus, Paramezonefrik kanallar veya Müllerian kanallar adı verilen büyük bir organ olan rahimi oluşturmak üzere birleşen iki küçük tüpten oluşur. Ancak bazen bu tüpler pelvisin merkezinde birleşmezler veya düzensiz bir şekilde meydana gelirler. İşte bu durumda rahim şekil bozukluğu oluşur. Rahim şekil bozukluğu birkaç farklı şekilde meydana gelebilmektedirler. Bunlardan yaygın olanları ise şunlardır:
- Unikornuat uterus: Mullerian kanallarının sadece bir tarafı oluşur.
- Çift rahim: Kanallar gelişir ancak birleşmez, bu nedenle hastanın çift rahmi vardır.
- Bikornuat uterus: Uterusun üst kısmı ayrıdır ve genellikle ‘kalp şeklinde’ görünür.
- Uterin septum: Uterusun kısmen veya tamamen bir kas duvarı ile bölündüğü en yaygın uterus malformasyonudur.
- Müllerian hipoplazisi: Vajinal agenezi olarak da bilinir, Müllerian kanalları gelişmediği için uterusun yokluğudur.
Rahim Şekli Bozukluğunun Belirtileri
Uterus malformasyonları genellikle hiçbir semptom göstermez. Rahimleri bozuk olan bazı kadınlar hamile kalmakta zorluk çekmezler ve genellikle doğum öncesi ultrasona girene kadar olağandışı şekilli rahimlerini keşfetmezler. Diğerleri infertilite değerlendirmesi sırasında teşhis edilebilir. Diğer uterin malformasyon semptomları, kusurun doğasına bağlı olarak amenore, kısırlık, tekrarlayan gebelik kaybı ve ağrıdan normal işleve kadar değişir.
Bunun yanında aynı zamanda en yaygın belirtileri ise şunlardır:
- Adet öncesi veya sırasında ağrı
- Adet dışında düzensiz kan kaybı
- Cinsel ilişki sırasında ağrı tekrarlayan düşükler erken doğumlar
Rahim Şekli Bozukluğu İçin Tedaviler
Semptomlara neden olmayan bir uterus malformasyonu genellikle tedavi gerektirmez. Ancak malformasyon sorun yaratıyorsa ameliyat düşünülür. Cerrahi müdahale, malformasyonu düzeltmeyi amaçlar ve genellikle bir histeroskop ile laparoskopik olarak yapılabilir. Öte yandan rahimde şekil bozukluğu olan birçok kadın doğurganlıklarını artırmak ve çocuk sahibi olabilmek için yardımcı üreme teknolojisine yönelmektedir. Bu durumlarda kullanılan en yaygın teknik Tüp Bebek (IVF) yöntemidir.
Kadın sağlığı uzmanınız, ancak hamilelik planlarınızı gerçekleştirmenizi daha kolay ve daha güvenli hale getirecekse ameliyatı önerecektir. Doktorunuz, en iyi hareket tarzını belirlemek için belirli malformasyonunuzu değerlendirecektir. Septat uterusu olan bir kadın üreme sonuçlarında zorluk yaşıyorsa genellikle cerrahi önerilir. Tam bir septat uterus cerrahi olarak düzeltilebilir, bu da pozitif bir gebelik sonucu elde etme şansını arttırır. Konjenital üreme anomalisi olan ve denemeden sonraki altı ay içinde gebelik elde edemeyen kadınlar, üreme cerrahisi konusunda uzman bir doğurganlık uzmanı görmelidir. Cerrahi, kusuru onarabilir, adet veya cinsel ilişkiler sırasında rahatsızlığı ortadan kaldırabilir ve doğurganlığı ve hamilelik sonuçlarını iyileştirebilir.
Rahim Malformasyonlarının Teşhisi
Müllerian anomaliler genellikle ergenliğin başlangıcında, bir ergen adet görmeye başladığında veya genç bir kadın adet dönemini göremediğinde tanınır. Bu durum, bir kadın hamile kalmakta veya hamileliği sürdürmekte zorluk çektiğinde de teşhis edilebilir. Bazı anomaliler karın veya pelvik ağrı, seks sırasında rahatsızlık veya adet anormallikleri ile ilişkilidir. En doğru tanıyı koymak için bir test kombinasyonu önerilebilir.
Uterus malformasyonu, üç boyutlu ultrason veya manyetik rezonans görüntüleme (MRI) gibi tıbbi görüntü teknikleriyle teşhis edilir. MRG, çok düzlemli yetenekleri ve ayrıca uterus dış konturunu, birleşme bölgesini ve başka bir pelvik anatomiyi değerlendirme yeteneği nedeniyle tercih edilen modalite olarak kabul edilir. Tekniğin uterusun dış konturunu değerlendirememesi ve bikornuat ve septat uterus arasında ayrım yapamaması nedeniyle bir histerosalpingogram yararlı olarak kabul edilmez.
Yeni görüntüleme tekniklerinin gelişmesiyle birlikte, konjenital uterin malformasyonların ve komplikasyonlarının, unikornuat uterus ve rudimenter boynuzların tanımlanması dahil olmak üzere, çok kesin ve doğru teşhislerini yapabiliyoruz. Bu prosedürler ayrıca rahim içi yapışıklıklar, tüp ligasyonu, uterovajinal anomaliler ve diğer tıbbi durumlar gibi kadınların sağlık durumlarını tespit etmek için de kullanılır.
Kaynaklar:
https://medlineplus.gov/ency/imagepages/19926.htm
https://www.columbiadoctors.org/treatments-conditions/uterine-anomaly
