Yakın geçmişe kadar infertilite, sadece kadının sorunu olarak kabul edilirdi, fakat günümüz şartları altında yapılan çalışmalar ile her 100 infertil çiftten yaklaşık olarak 40’ında sorunun erkekten kaynaklandığı kanıtlanmıştır. Cinsel güç ve boşalma ile ilişkisi olmadığından erkekte oluşan infertilite, eğer anatomik bir problem yoksa ancak çocuk sahibi olmaya karar verildiğinde ortaya çıkmaktadır.
Annelik Yolunda ekibi olarak, bu yazımızda sizlere tüp bebek tedavisi esnasında yapılan semen analizi ile ilgili bilgiler vereceğiz. Hazırsanız, başlayalım! 🤩
Sperm Analizi Nedir?
İnfertil bir çiftte nedenler ve problemler araştırılırken ilk olarak incelenmesi gereken şahıs erkektir. Bu aşamada yapılan ilk teknik sperm analizidir. Teknik, oldukça basittir, fakat son derece de karmaşıktır. Sperm analizi, sadece deneyimli klinikler tarafından yapılmalıdır. Örneği inceleyen kişinin deneyimsiz olması durumunda tedavi yaklaşımı oldukça değişebilir. Bu sebepten ötürü, sperm analizi, infertilite araştırmalarında oldukça önemli bir aşamadır.
Yeterli bir sperm analizi için bazı önemli noktalar bulunmaktadır. İlk olarak, verilen örnek taze olmalıdır, yani ejekülasyon ile inceleme arasında 30 dakikadan fazla zaman geçmemelidir. Örnek vermeden önceki 2 ya da 4 günlük sürede erkek herhangi bir yol ile boşalmamış olmalıdır. Verilen örnek mastürbasyon yolu ile sağlanmalı ve bu esnada herhangi bir kayganlaştırıcı ya da prezervatif gibi ürünler kullanılmamalıdır. Sperm örnekleri, klinikte bu iş için dizayn edilmiş olan özel odalarda verilmelidir.
Sperm Analizi İçin Örneğin Değerlendirilmesi
Ejekulat alındıktan sonra 30 dakika kadar sıvılaşması için beklenir ve daha sonrasında incelemeye geçilir. İnceleme sırasında araştırılan ve dikkat edilen faktörler aşağıdaki gibidir:
- Miktar: Çoğu erkek kendi semen miktarını az ya da çok bulabilir, fakat normal olarak kabul edilen miktar 2 ya da 6 mL arasındadır. Bu hacmin çok az bir kısmı spermler tarafından oluşturulurken, büyük kısmı spermi taşımak için görev alan prostat bezi salgısıdır. Miktar çok az olursa, spermlerin hedefe ulaşması güçleşebilir. Aynı zamanda miktar fazla olursa, sperm konsantrasyonu azalır ve bu durum sonucunda hamilelik ihtimali de azalır.
- Akışkanlık: Semen, ejekülasyon esnasında oldukça jel bir kıvamdadır. Semen, yaklaşık 30 dakika içerisinde sıvılaşır ve akışkanlık kazanır. Eğer sıvılaşma olmazsa spermler, rahatça hareket edemez ve hamilelik olasılığı da azalır.
- pH: Semen, normalde bazik bir sıvıdır. Bu durum, spermleri, vajinanın asidik ortamından korumaktadır. pH dengesi bozulan spermlerin yaşama olasılığı da azalır.
- Fruktoz: Fruktoz, bir şeker türü olup, spermlerin hareketi için enerji sağlamaktadır. Fruktoz yokluğu, erkek üreme sisteminde bir tıkanıklık olduğunu düşündürmektedir.
- Sayı: Ejekülatta bulunan spermlerin sayısı oldukça önemlidir. Milimetre başına 20 milyondan daha az sperm olması, düşük sperm sayısını ifade ederken, 10 milyondan daha az olması, çok daha düşük sperm sayısını ifade etmektedir. Bu durum, genel olarak oligospermi olarak adlandırılmaktadır. Bazı durumlarda ejekülatta hiç sperm olmayabilir. Bu duruma ise azospermi ismi verilmektedir.
- Hareket: Spermin kalitesi ve hareketi de oldukça önemlidir. Spermin yumurtaya ulaşabilmesi için hareket etmesi gereklidir. Normal spermlerin yaklaşık olarak %50’si ileri doğru hareket edebilir.
- Şekil: Sperm kalitesinin en önemli göstergelerinden bir tanesi de şekilleridir. Şekli normal olmayan spermleri dölleme yeteneği de oldukça düşüktür. Normal bir örnekte, spermlerin yaklaşık olarak %30’nun normal şekilli olması gereklidir.
Bunlar dışında spermlerin kümeleşmeleri, örnek de iltihap hücrelerinin varlığı gibi bazı diğer faktörler de kontrol edilmektedir, fakat spermin dölleme yeteneği, bilinen ve bilinmeyen pek çok faktörün etkisi altındadır. Bu sebepten ötürü, hiçbir test, sperm dölleme yeteneği hakkında %100 doğru bilgi vermez.
Annelik Yolunda ekibi olarak, bu yazımızda sizlere sperm analizi hakkında bilgiler verdik. Hamile kalma ile ilgili sıkıntı yaşıyorsanız mutlaka uzman bir doktora görünmenizi tavsiye ederiz. Mutlu günler dileriz! 😊
Kaynaklar:
- https://www.ivf1.com/sperm-motility/
- https://www.novaivffertility.com/blog/how-read-sperm-analysis-report
- https://www.remembryo.com/sperm-quality/
- https://www.shreeivfclinic.com/infertility/casa/
- https://fertilityroad.com/semen-analysis-all-you-need-to-know-about-sperm/
Görsel Kaynak: https://inovifertility.com/semen-analysis/
