Kısır kadınların yaklaşık olarak %25 ya da %35’i endometriozis durumuna sahiptir. Endometriozis, en sık yumurtalıklarda görülmektedir. Yumurtalık zarının içinde giderek artan endometriyum hücrelerinin, yani kadın rahminin iç tabakası, birikmesi endometriomaya (çikolata kisti olarak da bilinmektedir) sebep olmaktadır.
Endometrioma, yani çikolata kisti, yalancı bir kisttir. Özellikle rahim içerisinde yer alan yumurtalık tüplerinde de problem varsa, endometrioması olan kadınlar için genel olarak tüp bebek tedavisi önerilmektedir. Tüp bebek tedavisine yönlendirilen kadınların yaklaşık olarak %5’inde tek taraflı ya da çift taraflı endometriyoma bulunmaktadır.
Yumurtalıkların ve tüplerin anatomik olarak hasar görmesi, doğurganlığın bozulmasına, yani kısırlığa sebep olmaktadır. Tüp bebek tedavisi esnasında endometrioma varlığı, yumurta toplamayı da zorlaştırmaktadır.
Tüp Bebek Tedavisine Başlayan Bir Hastada Endometrioma Olması Durumunda Ne Yapılmalıdır?
Tüp bebek tedavisi görmekte olan bir hastanın çikolata kisti olması, oldukça güç bir durumdur. Hastanın yaşı, FSH testi sonuçları, AMH düzeyi ve daha önce gördüğü medikal ya da cerrahi tedavilerin sonucuna bakılarak kişiye özel bir tedavi planı oluşturulmalıdır.
Tüp bebek tedavisi, genel olarak endometriozis kaynaklı kısırlığın iyileştirilmesine yönelik bir tedavi yöntemi olarak da bilinmektedir.
Tüp bebek tedavisi öncesinde endometrioma tedavisindeki seçenekler arasında konservatif (koruyucu) yaklaşım, cerrahi tedavi ve ilaç tedavisi bulunmaktadır, fakat bunlardan herhangi birinin diğerinden daha iyi sonuç verdiğini kanıtlayan herhangi bir veri bulunmamaktadır. Sonuç olarak, seçilecek olan tedavi, kişiye özel olmalıdır.
Tüp bebek tedavisi öncesi konservatif (koruyucu) yaklaşım, endometrioması küçük (3 cm ya da daha küçük) olan kadınlar için uygun olabilmektedir. Yapılan çalışmalar sonucu, endometriomanı cerrahi olarak çıkarılması, sağlıklı yumurtaların dokularının zarar görmesine ve bunun sonucunda da yumurtalık rezervinin azalmasına sebep olmaktadır.
Cerrahi tedavi, endometrioması büyük (3 cm ya da 4 cm’den büyük) olan kadınlar için uygundur. İlaç ile tedavi yöntemi, endometriomanın boyutunu yaklaşık olarak %57 oranında azaltmaktadır.
Endometriyoması Olan Tüp Bebek Hastaları için Tedavi Yöntemi Nasıldır?
Tedavi yönteminin belirli aşamaları bulunmaktadır. Bu aşamalar aşağıdaki gibidir:
- İlk olarak, endometriyomalar ultrason ile tespit edilir.
- Hastanın varsa daha önce geçirdiği cerrahi ya da ilaçlı tedavinin sonuçları araştırılır.
- Yumurtalık rezervine bakılır.
- Eğer endometriomalar 3 cm’den küçükse doğrudan tüp bebek tedavisine geçilir.
- Endometriomalar büyükse (3 cm ya da 4 cm’den büyük) yumurtalıklar çıkarılır.
- Daha önce herhangi bir şekilde yumurtalık ameliyatı geçirmiş olan ya da yumurtalık rezervi azalmış olan kadınlarda mümkünse ameliyat yapmaktan kaçınılır.
- Eğer kist oldukça büyükse ve cerrahi tedavi yöntemi seçilmezse, tüp bebek tedavisine başlamadan önce en az 3 ay süreyle GnRH agonistleri yöntemi uygulanır.
- Yumurta toplama sırasında endometriomanın içinin boşaltılmamasına ya da delinmemesine dikkat edilir.
- Yumurta toplama sırasında damardan antibiyotik verilir.
Annelik Yolunda ekibi olarak, kendinize ve bebeğinize dikkat etmenizi tavsiye eder, mutlu günler dileriz!
Kaynaklar:
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3136410/#:~:text=In%20conclusion%2C%20ovarian%20endometriosis%20does,of%20ovarian%20responsiveness%20to%20gonadotropins.
- https://academic.oup.com/humupd/article/21/6/809/628247
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26168799/
- https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fendo.2021.739228/full
Görsel Kaynak: https://www.drugcenter.com/drugs/januvia/
