İhtiyaç fazlası gıda tüketimi, aşırı tüketime ya da gıda israfına yol açmaktadır. Özellikle israfa en çok yol açan etkenin aşırı ekmek tüketimi olduğunu vurgulayan uzmanlar, artan ekmeklerin galeta unu, köfte harcı ve çorbalar içinde tüketilmek üzere değerlendirilebilir. Sizler için evde israfı önleyen püf noktalara değineceğiz.
Süt ve süt ürünleri, bakliyat, et ve et ürünleri, sebze ve meyve gibi gıda ürünlerinin aşırı miktarda tüketimi gıda israfı olarak değerlendirilse de aşırı ekmek tüketiminin israfa en çok konu olan gıda olduğu bilinmektedir. Gıdanın aşırı tüketimi anlamında kullanılan gıda israfı, en temel anlamı ile gıda savurganlığı olarak da değerlendirilir.
Gıda israfında temel protein, karbonhidrat ve enerji gereksinimini karşıladığından dolayı ilk akla gelen ekmek israfı olmaktadır. İsraf konusunda düşük farkındalık düzeyleri, terk edilmeyen alışkanlıklar, bilgi düzeyi, ahlaki normlar, geri dönüşüm ve alışveriş alışkanlığı gibi faktörler gözden geçirilmelidir.
İsrafı önlemek için alışveriş listesi yapın
Alışverişe çıkmadan önce, dolabınızda var olan malzemeleri gözden geçirerek, hafta boyunca yapacağınız yemekleri planlayın. Sonrasında ihtiyacınız olan diğer malzemeleri belirleyerek alışveriş listenizi hazırlayın.
Listenize bağlı kalın
İhtiyacınız olandan fazlasını almamak için, sadece alışveriş listesi hazırlamak ve yanınıza almak yeterli olmaz. Asıl önemli olan listenize sadık kalmanızdır. Aklınızda bulundurmanız gereken diğer önemli noktalar ise kampanyalara aldanmamak ve açken alışverişe çıkmamaktır.
Buzdolabınızı düzenleyin ve kontrol edin
Alışveriş yaptığınızda, buzdolabında daha uzun süredir bekleyen şeyleri öne alın ve önce onları kullanmaya özen gösterin. Böylece dolabın arka tarafında kalarak gözünüzden kaçan yiyeceklerin bozulmasını da engellersiniz. Buzdolabınızın ısısını ve buzlanmasını sık sık kontrol edin. Besinlerin uzun süre taze kalabilmesi için buzdolabınızın sıcaklığı 1-5 derece arası olmalıdır.
Küçük porsiyonlarla servis yapın
Yemek servisini yaparken, küçük porsiyonlar sunmaya çalışın. Bu durum önceden ne kadar yiyeceğinizi kestiremediğinizde, yemeğin tabağınızda kalmasına engel olur. Ayrıca ne kadar yiyeceğinizi de kontrol edebilir ve formunuzu da koruyabilirsiniz.
İhtiyacınız kadar alın
Önceden paketlenmiş belirli miktarlardaki yiyecekleri almak yerine ihtiyacınız olan kadarını almalısınız. Kiloluk paketlerdense, gerektiğinde taneyle alışveriş yapmaya çalışın.
Dondurun
Eğer satın aldığınız şeyin veya yaptığınız bir şeyin fazla geldiğini düşünüyorsanız, sadece bir kısmını kullanacaksanız, geri kalanı dondurun. Böylece zamanı geldiğinde, dolaptan daha taze çıkarabilirsiniz. Önceden haşlayarak donduracağınız sebzeler de, yemek pişirmek için yorgun olduğunuz günler için pratik bir yöntem sunabilir.
Geri dönüşüm yapın
Çöplerinizi ve geri dönüştürülebilir atıklarınızı birbirinden ayırın. Böylece hem geri dönüşüme katkı sağlamış hem de çevre kirliliğini önlemiş olursunuz. Yumuşayan meyveler komposto, meyve suyu veya smoothie gibi içecekler yapılarak değerlendirilebilir. Sebzeler ise eğer bozulmamışlarsa çorbalar için oldukça uygun ve besleyici bir seçenek olacaktır. Bir porsiyondan az kalan yemekler makarnalara sos, kalan sebze yemekleri de türlü yapmak için değerlendirilebilir.
Artan ekmekler kurutulup blenderdan geçirilerek galeta unu yapılabilir, köfte yapılırken kullanılabilir ya da çorbaların içine doğranmak için küp küp kesilerek biraz baharat ve zeytinyağı ile fırına verildiğinde enfes bir kıtır ekmek elde edilebilir. Ayrıca beğenilerek yenilen ekmek kadayıfı da yapılabilir. Bu şekilde bir akşam menüsü kolaylıkla çıkarılabilir. Geri dönüşümü mümkün olmayan ihtiyaç fazlası gıdaların sahipli veya sahipsiz hayvanlara yiyecek olarak değerlendirilmesi de düşünülmelidir.
Örneğin israfı önlemek adına portakal kabuğunu kullanabileceğiniz alanlar:
1. Dişlerinizi beyazlatın
Parlak bir gülümsemeye sahip olmanın ne demek olduğunu düşündüğümüzde akla gelen ilk şey “beyazlık” tır. Portakal kabuğu, sitrik asit adı verilen ve genellikle dişlerinizi inci gibi beyazlaştırmaya yardımcı olmak için beyazlatıcı diş macununa eklenen doğal bir bileşik içerir.
2. Doğal bir ev temizleyicisi olarak kullanın
Kendi portakal kabuğu temizleyicinizi yapmak, israfı azaltmanın ve paradan tasarruf etmenin kolay bir yoludur. Pencereleri, sobaları, bulaşıkları vb. Temizlemek için kullanabilirsiniz. Sirke doğal olarak bu kötü lekeleri gideren asetik asit içerir ve portakal kabuğundaki limonen ise bir çözücü görevi görür.
Nasıl yapılır:
-Bir şişeye biraz sirke dökün.
-Portakal kabuklarını ekleyin.
-Birkaç hafta buzdolabında saklayın ve ara sıra sallayın.
-Bu süreç tamamlandığında farklı yüzeylerde rahatlıkla kullanmak için bir sprey şişesine koyun.
3. Mum haline getirin
Narenciye kokusunu seviyorsanız, yerinizin güzel kokmasını sağlamanın kolay bir yolu var: Kalan portakal kabuğunu kullanarak onları sevimli küçük mumlara dönüştürün!
Nasıl yapılır:
-Portakalı ikiye bölün ve içindekileri çıkarın ya da yiyin ancak sapı yerinde bırakın.
-Boş portakal kabuğunun içini sıvı yağ ile doldurun.
-Portakalın iç gövdesindeki beyazlıkları fitil olarak kullanın.
Sağlıklı günler dileriz 😊
