1. Kısırlık Nedir?
Genel olarak kısırlık, bir yıl (veya daha uzun) korunmasız cinsel ilişkiden sonra hamile kalamama (gebe kalamama) olarak tanımlanır. Her ne kadar kadınların problemi olduğu düşünülse de bu tamamen yanlıştır ve çiftlerde hem erkek hem kadın ya da ikisi birden kısırlık durumunu yaşayabilir.
Kadınlarda doğurganlığın yaşla birlikte giderek azaldığı bilindiğinden, bazı sağlayıcılar, 6 aylık korunmasız cinsel ilişkiden sonra 35 yaş ve üzerindeki kadınları değerlendirir ve tedavi eder. Kısırlık durumunu yaşayan çiftler, kısırlığın yönetiminde uzmanlaşmış üreme endokrinologu ile randevu almayı düşünmelidir. Üreme endokrinologları, iki veya daha fazla spontan düşük olarak tanımlanan tekrarlayan gebelik kaybı olan kadınlara da yardımcı olabilir.
Hamilelik, birçok adımı olan bir sürecin sonucudur.
2. Hamile Kalmak Ne Olması Gerekir?
- Bir kadının vücudu yumurtalıklarından birinden yumurta salmalıdır (yumurtalama).
- Bir erkeğin spermi yol boyunca yumurtayla birleşmelidir (döllenmelidir).
- Döllenmiş yumurta bir fallop tüpünden geçerek rahme doğru gitmelidir.
- Döllenmiş yumurta rahmin iç kısmına yapışmalıdır (implantasyon).
Kısırlık, bu adımların herhangi biri veya birkaçındaki bir sorundan kaynaklanabilir. Bozulmuş doğurganlık, kısırlıkla ilgili bir durumdur ve gebe kalmakta veya gebeliğini termine taşımakta zorluk çeken kadınları ifade eder.
3. Kısırlık Genel Bir Problem Mi?
Evet. Amerika Birleşik Devletleri’nde yapılan bir çalışmada 15 ila 44 yaşları arasındaki evli kadınların yaklaşık %6’sı, bir yıllık denemeden (kısırlık) sonra hamile kalamıyor. Ayrıca, Amerika Birleşik Devletleri’nde 15 ila 44 yaşları arasındaki kadınların yaklaşık %12’si, medeni durumundan (doğurganlığın bozulması) bağımsız olarak hamile kalmakta veya hamile kalmayı geciktirmekte zorluk çekmektedir.
4. Kısırlık Sadece Kadın Sorunu Mudur?
KESİNLİKLE HAYIR, kısırlık her zaman bir kadının sorunu değildir. Hem erkekler hem de kadınlar kısırlık durumuna neden olabilir.
Birçok çift kısırlıkla mücadele eder ve hamile kalmak için yardım arar, ancak bu genellikle bir kadının durumu olarak düşünülür. Bununla birlikte, kısırlığı olan çiftlerin yaklaşık %35’inde, bir kadın faktörü ile birlikte bir erkek faktör tanımlanmaktadır. Kısırlığı olan çiftlerin yaklaşık %8’inde, tanımlanabilir tek neden erkek faktörüdür.
Amerika Birleşik Devletleri’nde 25 ila 44 yaşları arasındaki erkeklerin yaklaşık %9’u, kendilerinin veya eşlerinin yaşamları boyunca kısırlık için tavsiye, test veya tedavi için bir doktor gördüğünü bildirdi.
5. Erkeklerde Kısırlığın Nedenleri
Erkeklerde kısırlığa farklı faktörler neden olabilir ve tipik olarak bir meni analizi ile değerlendirilir. Semen analizi yapıldığında, sperm sayısı (konsantrasyon), hareketlilik (hareket) ve morfoloji (şekil) bir uzman tarafından değerlendirilir. Biraz anormal bir semen analizi, bir erkeğin mutlaka kısır olduğu anlamına gelmez. Bunun yerine, bir meni analizi, erkek faktörlerin kısırlığa neden olup olmadığını ve nasıl katkıda bulunduğunu belirlemeye yardımcı olur.
Testis veya ejakülatuar fonksiyonun bozulması;
- Varikosel, bir erkeğin testislerindeki damarların büyük olması ve aşırı ısınmasına neden olan bir durumdur. Isı, spermin sayısını veya şeklini etkileyebilir.
- Testislerin travması sperm üretimini etkileyebilir ve daha az sayıda sperm ile sonuçlanabilir.
- Ağır alkol kullanımı, sigara, anabolik steroid kullanımı ve yasadışı uyuşturucu kullanımı gibi sağlıksız alışkanlıklar.
- Bazı ilaçların ve takviyelerin kullanımı.
- Testislerden birini veya her ikisini çıkarmak için belirli kemoterapi, radyasyon veya ameliyat türlerinin kullanılmasını içeren kanser tedavisi
- Diyabet, kistik fibroz, belirli otoimmün bozukluk türleri ve belirli enfeksiyon türleri gibi tıbbi durumlar testis yetmezliğine neden olabilir.
Hormonal bozukluklar;
- Hipotalamus veya hipofiz bezlerinin yanlış çalışması. Beyindeki hipotalamus ve hipofiz bezleri, normal testis fonksiyonunu sürdüren hormonlar üretir. Çok fazla prolaktin üretimi veya hipotalamus ve hipofiz bezinin işlevine zarar veren veya bozan diğer koşullar, sperm üretiminin düşük olmasına veya hiç olmamasına neden olabilir.
- Bu durumlar arasında iyi huylu ve kötü huylu (kanserli) hipofiz tümörleri, konjenital adrenal hiperplazi, çok fazla östrojene maruz kalma, çok fazla testosterona maruz kalma, Cushing sendromu ve glukokortikoid adı verilen ilaçların kronik kullanımı yer alabilir.
Genetik bozukluklar;
- Klinefelter sendromu, Y kromozom mikrodelesyonu, miyotonik distrofi ve diğer daha az yaygın genetik bozukluklar gibi genetik durumlar, hiç sperm üretilmemesine veya düşük sayıda sperm üretilmesine neden olabilir.
6. Kadınlarda Kısırlığın Nedenleri
Kadınların hamile kalmak için işleyen yumurtalık tüplerine ve uterusa ihtiyacı vardır. Bu organlardan herhangi birini etkileyen durumlar kadın kısırlığına katkıda bulunabilir. Bu koşullardan bazıları aşağıda listelenmiştir ve bir dizi farklı test kullanılarak değerlendirilebilir.
Yumurtalık fonksiyonunun bozulması
Bir kadının adet döngüsü ortalama 28 gündür. 1. Gün, “tam akışın” ilk günü olarak tanımlanır. Her 24 ila 32 günde bir meydana gelen düzenli tahmin edilebilir dönemler muhtemelen yumurta üretmeyi yansıtır. Düzensiz adet gören bir kadının muhtemelen yumurta üretiminde sorunu var demektir.
Yumurtlama, bir yumurtlama tahmin kiti kullanılarak tahmin edilebilir ve adet döngüsünün 21. gününde kadının progesteron düzeyini kontrol etmek için bir kan testi ile doğrulanabilir. Bir kadının yumurtalık fonksiyonunu değerlendirmek için çeşitli testler bulunmasına rağmen, tek bir test doğurganlığın mükemmel bir öngörücüsü değildir. Yumurtalık fonksiyonunun en yaygın kullanılan belirteçleri, adet döngüsünün 3 ila 5. günlerinde folikül uyarıcı hormon (FSH) değeri, anti-müllerian hormon değeri (AMH) ve transvajinal ultrason kullanılarak antral folikül sayımı (AFC) içerir.
Yumurtalık fonksiyonundaki bozulmalar birkaç koşuldan kaynaklanabilir ve bir doktor tarafından değerlendirilmesini gerektirir. Her koşulda bu tarz durumların normal olduğunu ve herkesin başına gelebileceği bilinci ile hareket etmeniz gerektiğini unutmayın, sağlıklı günler dileriz 🙂
