Mantar etin yerini tutup tutmayacağı uzun yıllardır en merak edilen konuların başında. Mantar sebze grubunda yer alıyor yani et grubu bir besin değil. Peki C vitamini, potasyum, fosfor, demir, folik asit, çinko ve lif bakımından da zengin olan mantar gerçekten etin yerini tutabilir mi?
Hem lezzetli hem de sağlıklı besinlerden arasında yer alan mantar, kendiliğinden doğada yetişebileceği gibi özel yöntemlerle de üretimi yapılıyor. Yenilebilir mantarların birçok türü bulunmasına rağmen en bilinenleri kültür ve istiridye mantarı olarak karşımıza çıkıyor. Besin değeri açısında da oldukça zengin olması dolayısıyla mantar diyet listelerinde de adına sık rastlanan besinlerden.
Mantar etin yerini tutabilir mi?
Ortalama olarak 100 gram pişmiş mantar yaklaşık 17 kalori enerji içerir. Mantarın %90’ı sudur. 2.5 gram protein, 0.5 gram karbonhidrat, 0.2 gram yağ ve 2.1 gram lif içerir. Potasyum ve fosfordan zengindir. Doymuş yağ ve kolesterol içermez. Hayvansal gıdalarda bulunan B12 vitamini mantarda da vardır. Selenyum, sülfür içerir. Bu nedenle hem bağışıklığı güçlendirir hem de kansere karşı korur. Tiamin, riboflavin, biotin, niasin, C vitamini ve bakır içerir. Mantar D vitaminini doğal olarak içeriğinde bulunan nadir besinlerden bir tanesidir.
Yağ oranı neredeyse sıfırdır!
Ayrıca mantar içeriğinde bulunan CLA (konjuge linolelik asit) ile yağ kaybına yardımcı olur. İçeriğindeki besin ögeleri faydalı olsa da mantarın hayvansal protein içeriği düşüktür ve et grubu bir besin değildir, sebze yerine tüketilebilir. Mantarın bilinen en iyi bitkisel protein kaynağıdır. Vücut hayvansal gıdalarla protein kadar da yağ alıyor ancak mantarda yağ oranı neredeyse sıfır. Mantarla vücut, saf protein alır.
Oldukça faydalı bir besin olması nedeniyle ilerleyen zamanda mantarı sadece yemek olarak değil, mantar tozu olarak kahve, çay ve smoothielerin içinde de görebiliriz. Mantar pürin aminoasiti içerdiği için ürik asit yapımını hızlandırır. Bu nedenle böbrek taşı varlığında, gut hastalığında ve diğer böbrek hastalıklarında sakıncalı bir besindir. Kontrollü tüketilmesi gerekir. Mantar zehirlenmelerinden korunmak için mümkün olduğunca doğada bulunan türleri bilinmeyen şapkalı mantarlardan kaçınmalı, kültür veya istiridye mantarları tercih edilmelidir.
Kese kağıdına koyup buzdolabında saklayabilirsiniz
Mantarı aldıktan sonra hemen tüketmeyecekseniz kese kağıdına sarıp buzdolabında sebze-meyve bölümünde saklayabilirsiniz. Düşük ısıda fırında kurutup daha uzun sürede saklayabilirsiniz. Kullanacağınız zaman aromasını kaybettirmemek için yıkamadan nemli bir kâğıt havlu ile silebilirsiniz. Pişirirken yakmayacak şekilde yüksek ısıda ve tavanızı çok doldurmadan pişirirseniz mantarın en lezzetli halini yakalayabilirsiniz.
Mantar özel yapısı nedeniyle birlikte pişirildiği besinin tadını alarak o besine benzer. Soğan, sarımsak, kekik, maydanoz, zeytinyağı gibi ürünler kullanarak mantarı tatlandırabilirsiniz. Mantardan çorba, sebze yemeği, omlet, et, tavuk yanında garnitür ve salata yapabilirsiniz.
Mantar tüketiminin kanser üzerine etkisi
Günümüzde mantarlar çeşitli hastalıkların önlenmesi ve tedavisi için takviye edici besin olarak kullanılmaktadır. Özellikle de kanser hastaları için en çok tavsiye edilen takviye edici besindir. Çünkü mantarların bağışıklık sistemini düzenleyen ve tümör oluşumunu engelleyici bir etkisi bulunmaktadır. Son yıllarda belirli mantar türlerinin kanser üzerindeki olumlu etkisi giderek daha fazla yapılan çalışmalarla kanıtlanmıştır.
Mantar türleri, immünomodülatör özelliklerinden dolayı kanser önleyici etkilerini gösterirler. Mantarın bu özelliğini sağlayan bileşenlerin başında polisakkaritler ve Beta-glukan gelmektedir. Aynı zaman da kanser hastası olup kemoterapi alan bireylerde de kemoterapinin yan etkilerinin azalmasına da yardımcı olmaktadır. Bu yan etkilerin en başında bulantı, kansızlık ve bağışıklık sisteminin zayıflaması gelmektedir. Aynı zamanda içerisinde bulunan Konjuge linoleik asit sayesinde meme ve prostat kanserine karşıda yararlı etki gösterebilmektedir.
Fitobesin içeriği yüksek olan mantarların yararlı etkilerinin yanı sıra, oldukça az sayıda yan etkiye sahiptir ve vücut tarafından kolaylıkla tolere edilebilmektedirler. Kanser üzerindeki en etkili mantar türü ise kırmızı reishi mantarıdır. Bu mantar türü bağışıklık sistemindeki makrofaj hücrelerinin kanserle savaşmasına yardımcı olmaktadır. Düzenli tüketiminden sonra insan vücudundaki anti-kanser etkisi olan maddelere de yardımcı olmaktadır.
Mantarın kalorisi ve besin değeri
Beslenme açısından değerlendirildiğinde, düşük kalori içeriğinin yanı sıra esansiyel amino asitler, karbonhidratlar, lif, önemli vitamin (A, B, C, D, K) ve mineraller (demir, fosfor,selenyum, çinko, kalsiyum, bakır, magnezyum, potasyum) açısından da zengindir. Özellikle B vitamini açısından zengindirler; Riboflavin (B2), Folat (B9), Tiamin (B1), Pantotenik asit (B5), Niasin (B3). 100 gr kültür mantarı için ise belirtilen besin değerleri; Kalori: 21 kcal, Protein: 3 gr, Karbonhidrat: 3 gr, Lif:1 gr, Yağ: 0 gr.
Sağlıklı günler dileriz 😊
